Մինչ գնալն ամեն ինչ անգիր գիտեի: Նայել էի, թե ուր եմ գնալու, որ օրն ուր եմ լինելու, և բացարձակ չէի մտածում՝ եթե հանկարծ…. իսկ իրականում վերելքը ֆանտաստիկ էր։

Վերելքից հետո Արարատն ավելի հարազատ է դարձել

Ամեն օր պատուհանից երբ նայում եմ, մի տեսակ ավելի հարազատ է, քանի որ ես իր մոտ եղել եմ, իրեն «գրկել եմ»։

Մինչ վերելքն Արարատն ասոցացնում էի հայի անհաս ճանապարհի հետ, հարազատ բարեկամի, որին հեռվից կարող ես նայել, բայց չես կարող դիպչել։

Մի քանի օր առաջ ես դրա մասին երազում էի, իսկ հիմա ճանապարհի կեսին եմ

Որպես այդպիսին վախ չի եղել։ Գագաթի վերելքի օրը եղել է անհանգստություն կամ հուզմունք, բայց ոչ մի դժվարություն չեմ ունեցել ու չեմ մտածել դրա մասին: Չգիտեմ էլ, թե ինչպես եմ քայլել կամ ինչպես անցավ այդ վերջին 6 ժամը: Ուղղակի քայլել եմ դեպի երազանք։ 

Միտքը, որ ես կարող եմ ու պետք է անեմ դա, օգնում էին հաղթահարել դժվարությունները։ Ուղղակի քայլել եմ դեպի երազանք։

Մտադրվել էի, որ պետք է «Սարի աղջիկը» գագաթին երգեմ։ Նաև մտքիս հենց «Արարատ» երգն է շատ եղել (Արտո Թ.) ու «Հով արեք,սարեր» երգը…

Արարատը՝ իմաստության և հանդարտության խորհրդանիշ

Ինձ Արարատի գագաթին կբնութագրեմ խաղաղված բառով։ Ե՛վ ուրախ էի և՛ տխուր՝ շատ բարդ է նկարագրել։

Արարատն իմ կյանքում երևի ավելի շատ բան է փոխել, քան դեռ հասկանում եմ: Անհասանելի թվացող մանկական երազանքի եմ հասել, գնացել հայի կարոտած սրտի մոտ ու հետ եկել։ Շատ ոգևորված  ու մոտիվացված եմ հետ եկել։ Մի տեսակ սկզբում չէի հասկանում, որ ես դա արել եմ։

Արարատն ուրիշ լեռ էր: Իր մոտ հասնելուց՝ անկախ քեզնից լաց ես լինում: Երևի մեծ կարոտից էր կամ շատ սպասված լինելուց։ Արարատը ֆիլմերի մեջ եղած վեհ, իմաստուն, սպիտակ մորուքով ծերուկն է, ով միշտ և ամեն իրավիճակում ելք է տեսնում ու հանդարտ ամեն ինչին հետևում։

Երազանքին հասնելու ցանկությունն օգնում էր հաղթահարել ցանկացած դժվարություն

Երբ հյուրանոցից արդեն շարժվում էինք, այդ ժամանակ նոր հասկացել եմ, որ վերելքը սկսվեց։ Ու իհարկե էլի լաց էի լինում։

Արարատը նկարագրելիս՝ մտքիս առաջինը քարքարոտ բառը եկավ, բայց չեմ ասի, որ դժվար է տրվել կամ էլ ոչինչ այդքան մեծ չի թվացել ինձ այդ պահին։

Երազանքին հասնելու ցանկությունը շատ մեծ էր ու սպասված: Շատ կետրոնացած էի այդ մտքի վրա, դրա համար քարքարոտ լինելը, դժվարությունները զրոյանում էին՝ հատկապես իջնելուց հետո։ Ես մինչ գնալն էլ մի վայրկյան նույնիսկ չեմ մտածել, որ չեմ կարողանա: Ես մտածել եմ, որ ես դա պետք է անեմ և վերջ: Բայց այո՝ քարքարոտ էր։

Կարոտել եմ արդեն Արարատը և միանշանակ պատրաստվում եմ վերադառնալ։

Նելլի Սահակյան

Վերելք Արարատ

Առաջիկա արշավներ

Արշավ Քարինջից Ակներ

Հերհերի հրաշալիքները

Արշավ Շամլուղից Ախթալա

Արշավ դեպի Խոսրովի արգելոցի ջրվեժներ

Վերելք Դիմաց լեռ

Արշավ դեպի Գողթանիկի ջրվեժ

Վերելք Պապաքի սար և Մոխրասար

Արշավ դեպի Գութանասար

Վերելք Ապակեքար լեռ

Վերելքն իրականում անմոռանալի էր՝ կյանք փոխող ու շրջադարձային

Անկեղծ կլինեմ, պատրաստվելիս մտածում էի, որ այս վերելքը հրաշալի հնարավորություն է 5000+ մ լեռ բարձրանալիս ուժերս փորձելու, պատկերացնելու, թե ինչպես օրգանիզմս իրեն կզգա այդ բարձրության վրա: Նաև լավ փորձ է հետագայում այլ 5000+ լեռներ բարձրանալու համար։ Այսինքն էմոցիոնալ բաղադրիչը մինիմալ էր: Ավելի շատ մտահոգվում էի ցրտի և տեսանելիության համար: Շատ էի ուզում պարզ տեսնել գագաթից բացվող տեսարանները և ինչքան հնարավոր է երկար վայելել վերևից։

Իսկ ինչպիսի՞ն էր վերելքն իրականում. անմոռանալի, կյանք փոխող, շրջադարձային և ինչպես հասկացա, ավելի շատ ընթացքն էր շրջադարձային, քան բուն գագաթին հասնելը։ 

Ինձ համար Արարատը միշտ եղել է վեհ, գեղեցիկ և ուժեղ լեռ: Ամեն օր աչքիդ առաջ է և ամեն օր յուրովի է գեղեցիկ։ Վերելքից հետո նույն կարծիքին եմ, պարզապես արդեն ամեն օր նայելու եմ շնորհակալությամբ լցված աչքերով։ 

Գիտեի, թե ինչի համար եմ գնացել: Ամեն բան անում էի սիրով ու ամեն պահը վայելելով

Պատասխանիցս կթվա, թե ինձ համար ամեն ինչ հեշտ էր ու հարթ, բայց եթե անկեղծ, ոչինչ ինձ համար դժվար չէր թվում. ո՛չ կարկուտի տակ քայլելը, ո՛չ ցուրտը, ո՛չ գագաթի ուժեղ քամին, ո՛չ առավոտյան վաղ արթնանալը, ո՛չ ամեն օր ծանր իրեր հավաքել, տեղավորելը։ Կյանքումս շատ արշավների ժամանակ ինձ մոտ հարց է ծագել, թե ի՞նչ գործ ունեմ ես այստեղ, այս ծանր եղանակային պայմաններում, բայց այս յոթ օրերի ընթացքում նման հարց երբեք մտքովս չի անցել։ Ցանկացած դժվարություն ընդունել եմ ժպիտով: Ամեն ինչ անում էի սիրով, վայելել եմ ամեն մի պահը: Նույնիսկ, երբ շատ ցուրտ էր, մտածում էի, որ հետաքրքիր փորձություն է և դրանից հաճույք ստանում։ Գիտեի, թե ինչի համար եմ եկել, այդ պատճառով էլ կարողանում էի դժվարությունները հաղթահարել։

Կյանքիս լավագույն որոշումները կայացնում եմ սրտի թելադրանքով

Արարատն աննկարագրելի էր: Գագաթին ինձ կբնութագրեի օրհնված բառով։ Այն ինձ տվեց նախկինում չզգացած ուժեղագույն էմոցիաներ, գիտակցումը, որ ավելի ուժեղ եմ, քան կարծում եմ, կոփեց ինձ այնքան, որ այլևս ոչ մի դժվարություն անհաղթահարելի չի թվում: Կարճ ասած՝ «море по колено»:

Վերելքի ընթացքում հիշում էի իմ ամենասիրելի երգերից մեկը՝ «Scorpions-Follow your heart»: Երգի միտքը շատ հոգեհարազատ է, քանզի կյանքիս լավագույն որոշումները կայացնում եմ սրտի թելադրանքով։ 

«This is the time for yourself to be free

You gotta follow your heart,

This is the time in your life and it’s never too late

To see the light in the dark,

You gotta follow your heart».

«Կարևոր չէ՝ ուր, կարևոր է՝ ում հետ»

Գագաթ հասնելու պահն ամենահուզիչն էր ինձ համար, երբ չորս ընկերներով հասանք գագաթ և ծնկի իջած լաց էինք լինում։ Տարբեր էմոցիաներ էին խառնվել. և՛ ուրախ էի և՛ հպարտ և՛ երջանիկ՝ աշխարհի երջանիկն էի։ Գագաթին իրար ամուր գրկելու պահն էլ էր շատ հուզիչ, երբ ուրախությունդ կիսում ես քո արշավական ընկերոջ հետ և ևս մեկ անգամ համոզվում, որ Արմջեոյի կարգախոսը իզուր չի ստեղծվել. «Կարևոր չէ՝ ուր, կարևոր է՝ ում հետ»։ Նորից միտք ունեմ վերադառնալ Արարատի մոտ։

Արևածագի լույսով պարուրված երազանքը

Իմ երազանքի ճանապարհը կարկտախառն էր, իսկ իրականում՝ արևածագի լույսով պարուրված: Արարատի արևածագը գեղեցկագույն երևույթներից է, որը երբևէ կտեսնեք կյանքում։

Կյանքս փոխվեց 5165-ով, ինչի համար ես անվերջ շնորհակալ եմ։

Անի Մոսյան

Վերելք Արարատ

Առաջիկա արշավներ

Արշավ Քարինջից Ակներ

Հերհերի հրաշալիքները

Արշավ Շամլուղից Ախթալա

Արշավ դեպի Խոսրովի արգելոցի ջրվեժներ

Վերելք Դիմաց լեռ

Արշավ դեպի Գողթանիկի ջրվեժ

Վերելք Պապաքի սար և Մոխրասար

Արշավ դեպի Գութանասար

Վերելք Ապակեքար լեռ

Բարդ, բայց ոչ անիրագործելի երազանքի ճանապարհը

Վերելքը պատկերացնում էի արշավական ընկերներիս պատմածներով՝ մեկն ասում էր․ «շատ հեշտ է, ոնց որ սար չբարձրանաս, չես հոգնում», մյուսն էլ՝ «Էնքան բարդ էր, խմբի կեսը տեղ չհասավ»: Շատ հակասական զգացողություններ ունեի, զգում էի, որ դժվար է լինելու ու պատրաստվում էի դժվարին: Այդպես էլ եղավ, ինձ Արարատը դժվար տրվեց: Արարատի ճանապարհը երկար էր, շատ երկար։ Հիմա , երբ հետ եմ նայում, երևի այդքան դժվար չէր, ինչքան պատկերացնում էի հենց վերելքի պահին: Այդ ժամանակ բոլոր էմոցիաներդ քառապատկվում են՝ վախն ու տագնապը նույնպես:

Արարատը դառնում է ճանապարհի ընկեր

Արարատին նայում էի հայրենասիրական ու կրոնական տեսանկյունից: Հիմա նույնպես դա կա, բայց գումարվել են նոր զգացողություններ՝ հիացմունք, հիշողություններ, ուժ: Զարմանալի է, բայց այն ժամանակ Արարատին չէի նայում որպես սար, այլ որպես եթերային ինչ-որ սիմվոլ: Հիմա ավելի նյութեղեն է  դարձել աչքիս: Էլ «Անհաս փառքի ճամփա» չի, սար է՝ հողից ու քարից, որն ընկերանում է քո հետ: Արարատը կբնութագրեմ այս բառերով՝ հուզմունքի ծով, ուժի գագաթնակետ, հայրենասիրության անվերջություն։

Անհնարինի ու հնարավորի սահմանում

Ինձ Արարատի գագաթին կբնութագրեմ այս բառերով՝ ուժեղ, հպարտ, հուզված, երջանիկ։ Հիմա թվում է, թե աշխարհի տերն եմ, արել եմ մի բան, որ քչերին է բաժին հասնում: Ինձ հերոս եմ զգում, հատկապես, երբ ծանոթ տղաներն ասում են, որ նախանձում են իմ ուժերին։ Փոքր Մերիի անհնարինները դարձան հնարավոր:

Դեպի հաղթանակ ուղեկցող  քայլերը

Ճանապարհին մեկ ժամ քայլել ենք կարկուտի տակ, բայց սա չէր ամենադժվարը: Ամենադժվարն այն էր, որ ոտքերս սկսեցին սառել: Ոտքիս մատները «կպան իրար», և քայլերը ցավոտ դարձան: Արդեն պայքարում էի ամեն մետրի համար: Անվերջ կրկնում էի, որ այս դժվար պահերն անցնելու են, չեմ էլ հիշելու, բայց հետո Հայաստանից նայելու եմ Արարատին ու գլուխ գովեմ, որ ես այստեղ եղել եմ: Իսկ փոքրիկ մարտահրավեր ինքս ինձ նետում էի, հիշեցնելով, որ ամեն քայլս հարաբերական բարձրության անձնական ռեկորդ է: Ինչքան շատ՝ այնքան լավ:

Ամբողջ ընթացքում մտքումս Արտո Թունջբոյաջյանի «Արարատ»-ն էր: Ինձ թվում է,որ  բոլորի ուղեղի ռադիոյում էր դա միացրած: Բացի դրանից մտքիս ինչ-որ հաղթական երգեր էին գալիս՝ «We are the champions», «I’m on top of the world» և այլն:

Արարատի սրտում՝ հավերժության խոստում

Արարատի վերելքից կան 2 կարևոր պահ, որոնք չեմ ցանկանա մոռանալ: Առաջինը գագաթ հասնելու պահն էր: Երբ հասա, արցունքներիս առատությունից դիմացս չէի տեսնում: Ինձ գրկում էին, շնորհավորում, իսկ ես չէի տեսնում, թե ովքեր են: Ճամբարում նոր իմացել եմ, թե ում եմ գրկել: Պահն ավելի հուզիչ դարձավ, երբ տեսա, որ ընկերս՝ 5 րոպեից նաև նշանածս, նույնպես լաց էր լինում, հարցրի.

-Արթուր, երկրորդ անգամ բարձրանալը նույնքան հուզի՞չ է:

-Դա հա, բայց արցունքներս դրանից չեն:

– Բա՞:

-Անսահման հպարտ եմ քեզնով:

Այս խոսքերից մրջյունիկներ անցան մաշկովս ու նորից սիրահարվեցի: Երկրորդ անմոռանալի պահը Արարատի գագաթին ամուսնության առաջարկություն ստանալն էր: Սա բառերով նկարագրելը նույնն է, թե ոչինչ չասելը: Հուզմունքից շնչակտուր էի լինում։

Այս պահին դեռ Արարատված եմ՝ այս պահին և հավերժ

Արարատից իջնելուց հետո հաջորդ խմբի նկարները նախանձով եմ նայում երևի: Այս պահին դեռ Արարատված եմ, շատ բան չեմ զգում: Ինձ թվում է ամեն հաջորդ օրն ավելի շատ է սկսում ցույց տալ, թե ինչ փոխվեց իրականում: Բայց, որ փոխվեց՝ դա հաստատ։ 

Մերի Մայիլյան

Վերելք Արարատ

Առաջիկա արշավներ

Արշավ Քարինջից Ակներ

Հերհերի հրաշալիքները

Արշավ Շամլուղից Ախթալա

Արշավ դեպի Խոսրովի արգելոցի ջրվեժներ

Վերելք Դիմաց լեռ

Արշավ դեպի Գողթանիկի ջրվեժ

Վերելք Պապաքի սար և Մոխրասար

Արշավ դեպի Գութանասար

Վերելք Ապակեքար լեռ

Արարատի գագաթը՝ որպես ուժ գտնելու խորհրդանիշ

Մինչև վերելքն Արարատն ասոցացնում էի սփյուռքահայերի, կորցրած հայրենիքի հետ: Վերելքից հետո ամեն անգամ տեսնելիս, հիշում եմ, որ գագաթին եմ եղել ու լիքը ուժ եմ ստանում:

4600 մետրն ու Ռոմանի խոսքերը

Ամենամեծ դժվարությունը 4600 մետր բարձրությունից հետո անտանելի գլխապտույտս էր ու ձեռքերիս սառելը: Սակայն Ռոմանի (ուղեկցորդի) խոսքերն օգնում էին երևի, «Ես ուժեղ եմ, հաստատ կարող եմ հասնել գագաթ»։ Այնտեղ հասնելու պահին հենց “We are the champions, my friend” խոսքերն էին հնչում ականջներումս: 

Արարատվածներ / Քրիստինա Գաբրիելյան

Փոթորկից հետո ամեն բան խաղաղվեց

 Ճանապարհի սկզբում ներսումս դեռ սառն էր, անորոշ զգացում ունեի, դրսում կիզիչ արև էր, քարքարոտ, փոշոտ ճանապարհ: Հետո աստիճանաբար ներսս եռռում էր, իսկ դրսում սառում, քամին ուժեղանում: Ամենաբարենպաստ եղանակն իջնելուց հետո 3200-ի ճամբարում էր, երբ մասնակիցներով քննարկում էինք, կիսվում էմոցիաներով: Ներսումս էլ, դրսում էլ շատ ջերմ, տաքուկ զգացում ունեի, ոնց որ ամեն բան խաղաղված լիներ փոթորկից հետո:

Արարատն ինձ տվեց սիրելի մարդկանց ու ինքս ինձ հաղթելու կարողություն

 Ինձ Արարատի գագաթին կբնութագրեի ինքնահաղթ բառով (չգիտեմ սենց բառ կա, թե չէ )։ Արարատը ռեստարտի պես մի բան էր մարմնիս ու հոգուս համար, բոլոր բջիջներս պայքարում էին վերելքի վերջին ժամերին: Վերելքը հնարավորություն տվեց ինքս ինձ հաղթել ու բնության քմահաճույքներին ավելի մոտ գտնվել: Բայց Արարատն ինձ տվեց նաև սիրելի մարդկանց: Նրանց հետ դժվարությունները թեթև էին անցնում, իսկ ուրախությունը հարյուրապատկվում էր: Better together.

Արարատվածներ / Քրիստինա Գաբրիելյան

Մեծ աշխարհն, ու դրանում մի փոքր մասնիկ լինելու զգացումը

Արարատի էմոցիաները նկարագրելիս միշտ անզորություն եմ զգում: Բառերով դժվար եմ արտահայտում, բայց մի մեծ աշխարհ լինելու ու միաժամանակ այդ աշխարհի մի փոքր մասնիկը լինելու զգացումն ունեցա, որը մնաց ինձ հետ: Շատ կուզեի նույն կազմով վերադառնալ ու ուժերս կրկին փորձել, համեմատել հին Քրիստինայի հետ: Կյանքս միանշանակ փոխվեց 5165-ով, ու էլ երբեք առաջվանը չի լինի, ինչի համար ուրախ ու շնորհակալ եմ: 

Քրիստինա Գաբրիելյան

Վերելք Արարատ

Առաջիկա արշավներ

Արշավ Քարինջից Ակներ

Հերհերի հրաշալիքները

Արշավ Շամլուղից Ախթալա

Արշավ դեպի Խոսրովի արգելոցի ջրվեժներ

Վերելք Դիմաց լեռ

Արշավ դեպի Գողթանիկի ջրվեժ