«Սար գնալը վարակի նման բան է»
Ինչպիսի՞ն է լեռնային տուրիզմը Հայաստանում
Հարցազրույց Armenian Geographic-ի հետ համագործակցող ուղեկցորդ Մհեր Ավետիսյանի հետ:
-Քանի՞ տարի եք տուրիզմի ոլորտում աշխատում ու այդ տարիների ընթացքում ի՞նչ դինամիկա եք նկատում ընդհանրապես տուրիզմի ուղղությունների և տարածման ու կատարելագործման առումով: Եւ, մասնավորապես, ինչպիսի՞ն է լեռնային տուրիզմը Հայաստանում:
-Արդեն 6-րդ տարին է, ինչ լեռնային տուրիզմի բնագավառում եմ աշխատում, բայց ես փոքր տարիքից եմ սարեր գնում, դա իմ հոբբին է եղել: Կարող եմ ասել, որ սարերը միշտ դատարկ են եղել, այս ամառային սեզոնին շատ հազվադեպ երևույթ էր, որ մարդ տեսնեինք սարերում կամ մարդիկ վրաններ խփեին: Բայց վերջին 2-3 տարիների ընթացքում ոչ միայն արտասահմանցիները, նաև տեղացիները շատ են զբաղվում արշավներով: Տեղական արշավական կազմակերպությունների թիվը մեծանում է, նաև ավելի մեծ խմբեր են տանում արշավների, դրան զուգահեռ՝ Հայաստանում բացահայտվում են նաև նոր ուղղություններ, չլսված անուններ, կորած վայրեր, ու շատ արագ է զանրգանում այս բնագավառը:
-Ինչո՞վ եք պայմանավորում դա:
-Առաջին հերթին կապված է նորագույն տեխնոլոգիաների զարգացման հետ: Օրինակ, ArmGeo-ն կամ մյուս կազմակերպություններից ինչ-որ տեղեր են գնացել ու նկար են հրապարկել սոցիալական ցանցերում, մարդիկ հետաքրքրվում են՝ որտե՞ղ է դա գտնվում, ու դա վարակի նման տարածվում է: Բացի դրանից՝ այդ տեղանքները մարդու աչքին այնքան էլ սովոր չեն, մենք առօրյայում մեր աչքին հասանելի հատվածներ ենք տեսնում, ու մեկ էլ մարդիկ տեսնում են մի նկար, որը լրիվ այլ անկյուն է, այլ գույներ են, ու դա մարդուն ձգում է, ինքն էլ է ուզում տեսնել:

Մհեր Ավետիսյան
-Այսինքն՝ նորագույն տեխնոլոգիաներն են նպաստե՞լ, որ ոլորտը զարգանա:
-Իհարկե, որովհետև, օրինակ, 30 տարի առաջ, մարդը կարող էր հեռվից սար տեսնել, դա իրեն հերիքեր, բայց երբ ինքն իրեն անհասանելի դիրքերից լուսանկարներ է տեսնում, իրեն դա է ձգում: Սար գնալը վարակի նման բան է, ես չեմ ճանաչում մեկին, որ մի անգամ գնացել է ու չի շարունակել պարբերաբար գնալ:
-Կարո՞ղ ենք ասել, որ լեռնային տուրիզմը Հայաստանում զարգացած է:
– Լեռնային տուրիզմը Հայաստանում զարգացած չէ, բայց զարգանում է ու զարգացող է, ու իրականում շատ արագ է զարգանում, որովհետև մենք ունենք այդ ռեսուրսը: Մենք ունենք մեծ պոտենցիալ նույնիսկ ձմեռային լեռնային տուրիզմի համար, որը գրեթե զարգացած չի ու նոր է սկսել զարգանալ: Հայաստանում ձմեռային լեռնային տուրիզմի համար ֆանտաստիկ լավ պոտենցիալ ունենք:
-Ի՞նչ նրբություններ կան, որ մարդը պետք է իմանա Հայաստանում արշավներին մասնակցելուց առաջ:
-Նախ, մենակ գնալ չի կարելի, պետք է խմբով գնալ, իսկ եթե մարդն անփորձ է, պետք է կազմակերպված խմբերի հետ գնա, որ փորձ ձեռք բերի: Նույնիսկ մեր՝ գիդերիս մոտ հոբբի է եղել, մարդիկ են զբաղվում այս գործով, ում մոտ ժամանակին սա հոբբի էր ու հետո դարձել է գործ: Այսինքն՝ այդ փորձը կարևոր է: Օրինակ, կայծակը մեծ վտանգ է Հայաստանի լեռնային գոտիներում: Հայկական բարձրավանդակը հրաբխային լեռներ են ու մեր հրաբխային գագաթների վրա եղանակը կարող է շատ արագ փոխվել: Բարձր լեռնային գոտիներում մինչև հուլիս շատ դժվար է հասկանալը՝ եղանակը ոնց է լինելու հաջորդ օրը: Կայծակը հիմնականում գագաթներին է խփում, պետք է այնպես հաշվարկես ժամանակը, որ հասցնես շուտ իջնել ներքև, մետաղական բաներ չունենաս մոտդ, հեռախոսդ անջատված լինի և այլն:

Մհեր Ավետիսյան
-Ովքե՞ր են այստեղ հիմնականում արշաների մասնակցում:
-Տեղացիներից սկսել են զբաղվել ավելի երիտասարդ տարիքի մարդիկ: Քիչ չեն նաև մեծերը, նկատի ունեմ՝ 40-ն անց մարդիկ: Նման վիճակագրություն չկա, բայց ինչքանով ես եմ հասկացել, մեր խմբերին միանում են հիմնականում օֆիսային աշխատանք իրականացնող մարդիկ, ովքեր ամբողջ օրը սենյակում նստած են իրենց համակարգչի դիմաց ու իրենց շաբաթ-կիրակին նախընտրում են այդպես անցկացնել:
–Իսկ ո՞ր երկրներից են Հայաստան գալիս ու մասնակցում արշավների:
-Ես հենց դրսի տուրիստների հետ եմ աշխատում: Եթե ընդհանրապես Հայաստանում տուրիզմի մասին խոսենք, կան հիմնական երկրներ, որտեղից գալիս են Հայաստան, բայց դա չի վերաբերվում լեռնային տուրիզմին, որովհետև մարդիկ կան, որ գալիս են Հայաստան հենց արշավելու համար, ու կարող են գալ այնպիսի երկրներից, որտեղից առաձնակի հոսք չկա դեպի Հայաստան: Գերմանիա, Իտալիա և Ֆրանսիա, դրանք այն հիմնական երկրներն են, որտեղից մեծ հոսք կա արշավների առումով, Սկանդինավներից՝ ավելի քիչ: Իսկ, օրինակ, Արարատի վերելքներին կազմակերպվող արշավներին խմբերում մեծամասնություն են կազմում հայերը, բայց արտասահմանցիներ ևս միանում են:
– Լեռնային տուրիզմը Հայաստանում ի՞նչ ուղղություններ ունի, որոնք հետաքրքիր են արշավային տուրերի տեսանկյունից:
-Հիմնական ուղղություն ասելը հարաբերական է, որովհետև Հայաստանը շատ հետաքրքիր երկիր է ընդհանարպես արշավների տեսանկյունից: Մեր երկիրը փոքր է, բայց ունենք շատ ցածր ու բարձր տեղեր, ու շատ կարճ ժամանակահատվածում կարելի է ինչ-որ ճանապարհ հաղթահարել: Սեզոնից կախված՝ ուղղությունը փոխվում է:

Մհեր Ավետիսյան
-Այսինքն՝ Հայաստանում բոլոր սեզոններին արշավներ են իրականացվո՞ւմ:
-Մենք բոլոր սեզոններին ունենք արշավներ: Թյուր կարծիք կա Հայաստանում ձմեռային արշավների վերաբերյալ: Այնպես չէ, որ ձմեռը գալիս է, արջի քուն ենք ընկնում, արշավների չենք գնում: Իրականում ձմեռային ուղղություններն ավելի շատ են, քան, օրինակ, օգոստոսին:
–Ամեն դեպքում, մի քանի ուղղություն կնշե՞ք՝ որոնք տուրիստների համար հետաքրքիր կարող են լինել:
-Մենք նայում ենք՝ տուրիստն ինչքան ժամանակ ունի ու ինչքան ժամանակ է պատրաստ ծախսել ճանապարհի վրա: Որպես Երևանին մոտ, հասանելի ուղղություններ՝ մենք առաջարկում ենք Հատիս, Արայի լեռ, Գեղամա լեռնաշղթա, Արագած, իսկ երկար օրեր ունենալու դեպքում՝ արդեն Լոռիում և Տավուշում հազարավոր ուղղություններ կան: Կան ուղղություններ, որոնք մի քիչ ավելի շատ ծանրաբեռնված են, օրինակ, Լաստիվեր կամ Պարզ լճից Գոշ, և կան հազարավոր ուղղություններ, որոնք անհայտ են, ու, կարծես, այդ հատվածը թաքնված Հայաստանը լինի:
–Ո՞ւմ խորհուրդ կտաք մասնակցել արշավների և ո՞ւմ խորհուրդ չեք տա մասնակցել:
-Խորհուրդ կտամ մասնակցել բոլորին, որովհետև կան շատ թեթևից մինչև շատ բարդ ուղղություններ: Բարձր լեռնային արշավներին խորհուրդ չեմ տա մասնակցել միայն առողջական խնդիրներ ունեցող մարդկանց: Նրանք, ովքեր ունեն ճնշման հետ խնդիրներ, սիրտ-անոթային հիվանդություններ, ծանր քաշի հետ կապված խնդիրներ կարող են անցնել միայն թեթև արահետներ:

Մհեր Ավետիսյան
-Ի՞նչ հետաքրքիր դեպք կհիշեք, որ պատահել է ձեր տուրերի ժամանակ:
-Ամեն արշավի ժամանակ հետաքրքիր դեպքեր շատ են լինում, որովհետև հավաքվում են լրիվ տարբեր մարդիկ՝ զարգացած ու տարբեր աշխարհայացքներով: Մի անգամ Արագածի խառնարանում դեպք եղավ: Փոքր խումբ էր, տեղացիների հետ էինք ու մասնակիցները երիտասարդ էին ու անփորձ, ու վրաններից մեկը տեխնիկական խնդիրների պատճառով՝ լավ չէր փակվում, ես այդ պահին իմ վրանն էի հավաքում: Տեսնելով, որ չեն կարողանում փակել վրանը, երիտասարդները որոշեցին այդպես բաց վիճակում վերցնել վրանը ձեռքներին ու քայլել: Արագածի խառնարանից մինչև մեքենայի մոտ բավականին երկար ճանապարհ է, կարելի է ասել՝ կես օր կտևի, որ հասնեն, իսկ նրանք որոշեցին բաց վրանը ձեռքներին այդպես քայլել: Արշավականի համար դա շատ ծիծաղելի պատմություն է, որովհետև այդ քամու մեջ, բարձր լեռնային գոտում բացած վրանը ձեռքներին քայլելը շատ դժվար կլիներ: Ես ուղղակի հավաքեցի վրանն ու դրեցի ուսապարկում, ասացի՝ դե, քայլեք:
-Արշավներն ի՞նչ ազդեցություն են ունենում մարդու վրա:
-Սեղանների մոտ կենաց խմելու, թուրքական, բայց անունը հայկական դրած երգեր լսելու փոխարեն՝ հայրենասիրությունը պետք է սկսել արշավներից: Մեր մշակութային ունեցվածքի զգալի մեծամասնությունը ոտքով հասանելի տեղերում են, մարդիկ գաղափար չունեն վիշապաքարերի, ժայռապատկերներ մասին, գաղափար չունեն ինչ-որ լքված կամ շատ վաղ ժամանակվա մատուռների մասին: Արշավելը նաև հայրենասիրություն է: Բնությունը գնահատողն աղբ չի թափի գետնին, այսինքն՝ դա դաստիարակություն է, ապրելակերպ է: Ընդհանրապես ես խորհուրդ կտամ, որ փոքր երեխաներն էլ ինչ-որ խմբերով հետաքրքիր արշավների գնան, որովհետև այդպես կսկսեն սիրել իրենց երկիրը:
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
Արշավներ Հայաստանում
Արշավի՛ր ու նկարի՛ր / Լեռնային լուսանկարչություն
/in Բլոգ /by armeniangeographicՆերկայացնում ենք մի քանի հանգամանք, որ պետք է հաշվի առնել լեռներում լուսանկարներ անելիս։
Վերելք Դրախտիսար լեռ / Արշավներ Հայաստանում
Լուսավորությունը և գույները
Բնության մեջ լուսավորությունն ու գույներն ավելի ուժեղ են, քան՝ քաղաքում, որտեղ տարբեր բարձրության կամ գույների շինությունները ստվերներ ու գունային միախառնումներ են առաջացնում։ Քաղաքում բնականից բացի՝ արհեստական ու խառը երանգներն ամենուր են, որոնք իրենց ազդեցությունն են թողնում նաև բնական գույների ուժգնության վրա։ Այնինչ, երբ արշավում եք, ձեր աչքը տեսնում է այնպիսի գույներ, որոնք առօրյա քաղաքային կյանքում չեք տեսնի։ Եթե դուք լեռներում չեք եղել ու առաջին անգամ այնտեղ պետք է լուսանկարներ անեք, ձեզ համար շատ անսովոր կլինի աշխատել նման լուսավորության ու գույների պայմաններում։ Իհարկե, արդյունքում լուսանկարներն ավելի լավն են լինելու, քան՝ քաղաքում արվածները, սակայն հնարավոր է՝ դրանք ամբողջությամբ չփոխանցեն այն, ինչ ձեր աչքն է տեսել։ Դրա համար շատ կարևոր է այս հանգամանքը հաշվի առնել ու ուսումնասիրել լեռների ու բնության լուսավորության առանձնահատկությունները։
Վերելք Ծռասար ;եռ
Հագուստը
Բնության մեջ մարդը ճոխությունների կարիք չունի։ Տոնական կամ շատ շիկ հագուստը լեռների ֆոնին այնքան էլ գեղեցիկ չեն նայվում։ Եթե դուք արշավների եք մասնակցում, հասկանալի է, որ նման հագուստ պարզապես չեք էլ կարող հագնել, սակայն երբեմն մարդիկ հենց լուսանկարներ անելու համար են գնում լեռներ, ու պետք է հաշվի առնել, որ բնության մեջ պետք է հնարավորինս բնականին մոտ գույներով հանդերձանք կրել։ Մուգ գույնի հագուստը նույնպես այնքան էլ գեղեցիկ չի նայվում բնության ֆոնին։ Պայծառ ու լուսավոր գույներն այն են, ինչը ձեզ ներդաշնակ է դարձնում այդ բնական լուսավորության ու գույների ներքո։
Կենացսար լեռ
Թեման
Բնության մեջ արված լուսանկարների թեման հենց բնությունն է։ Անգամ եթե դուք նկարվում եք բնության մեջ, պետք է հասկանաք, որ այդ լուսանկարը լինելու է բնության մասին։ Ընդհանրպես, լեռներում և անտառներում մարդն ավելի քիչ եսակենտրոն է դառնում, ու դա նաև բնության անսահման գեղեցկությունն ու մեծությունը տեսնելուց է։ Այսինքն՝ դուք ինչքան էլ գեղեցիկ ու յուրահատուկ լինեք, մի սպասեք, որ ավելին եք լինելու, քան բնությունն է․ դուք կարող եք պարզապես ձգտել ներդաշնակ լինել նրա հետ։
Կալասար լեռ – Վայոց Ձոր – Armenian Geographic – ArmGeo
Լեռնային լուսանկաչությունը Հայաստանում
Լեռնագնացությունը վերջին տարիներին շատ մեծ տարածում է գտել Հայաստանում։ Մեզ հետ զրույցում Armenian Geographic-ի հետ համագործակցող լեռնային ուղեկցորդ Մհեր Ավետիսյանն ասել էր, որ լեռնային տուրիզմի զարգացմանը նպաստել են նորագույն տեխնոլոգիաներ։ Նա նշում էր, որ լեռներում լուսանկարները շատ մեծ տպավորություն են թողնում մարդկանց վրա, ու դրանցով ոգեշնչված՝ մարդիկ գնում են սարեր՝ այդ նույն տեսարանները տեսնելու ու վայելելու համար։ Սա խոսում է նաև այն մասին, որ լեռնային լուսանկարչություն ուղղությունը մեր երկրում նույնպես պոտենցիալ ունի զարգանալու։ Armenian Geographic-ը կազմակերպում է լեռնային լուսանկարչության վորքշոփեր, որի ընթացքում մասնակիցները ծանոթանում են լուսանկարչության սկզբունքներին և, մասնավորապես, լեռներում նկարելու առաձնահատկություններին։ Նմանատիպ նախաձեռնությունները կարծես հաճելիի և օգտակարի մեկտեղում լինեն, քանի որ դուք հա՛մ գտնվում եք գեղեցիկ բնության մեջ, հա՛մ էլ սովորում այդ գեղեցկությունն անմահացնելու հմտությունները։
Լուսանկարչական վորքշոփ / ArmGeo
Հայաստանը, լինելով լեռնային երկիր, ունի հսկայական պոտենցիալ ինչպես լեռնային տուրիզմի, այնպես էլ լեռնային լուսանկարչության զարգացման համար։ Այս լեռնային երկրում լուսանկարները ստացվում են աննկարագրելի գեղեցիկ ու խոսուն։
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
Արշավներ Հայաստանում
Վերելք Գոմբակ լեռ
Արշավ դեպի Ռապի լիճ
Վերելք Դիմաց լեռ
Արշավ Հորսից Աղավնաձոր
Արատեսի հրաշալիքները
Վերելք Անփայտ Մայմեխ լեռ
Վերելք Խուստուփ լեռ
Արշավ Թեղենիս լեռ և Ծաղկունյաց լիճ
Արշավ դեպի Խոսրովի արգելոցի ջրվեժներ
Արշավը՝ որպես ուղի դեպի հայրենիք
/in Արշավային պատմություններ /by armeniangeographicՍև լիճն Իշխանասարից
Մեծ Իշխանասարը
Մեր խմբի անդամներից Լուիզա Վարդանյանը պատմում է, որ այս արշավն օգնել է իրեն ավել շատ կապվել հայրենիքի հետ․ «Ինչպես և բոլոր արշավները, Մեծ Իշխանասար կատարած գիշերակացով արշավը բավականին հետաքրքիր էր և հիշարժան։ Այս արշավը հատկապես տպավորիչ էր ինձ համար, քանի որ այն օգնեց Հայաստանը տեսնել այլ անկյունից և էլ ավելի շատ բացահայտել հայրենիքս։ Զգում եմ, որ ամեն արշավից հետո էլ ավելի շատ կապված եմ սկսում զգալ հայրենիքիս»։
Լուիզան առաջին անգամ էր Մեծ Իշխանասար բարձրանում․ «Ինձ համար այս լեռը մարտահրավեր էր, ինչը վերելքս էլ ավելի տպավորիչ դարձրեց։ Թվում էր թե իր կտրուկ թեքությունն անվերջ է։ Ողջ ընթացքում արևի տակ եփվելով ինքս իմ հետ լուռ վիճում էի թե «ինչի՞ եկա, որ արդեն սպառվում և համարյա հանձնվում եմ»։ Եւ այդպես համարյա երկու ժամ մտորումների մեջ ցրված ինքս էլ չնկատեցի, թե ինչպես հասա գագաթ։ Իսկ դժվար վերելքից հետո գագաթից բացվող տեսարանն ագահորեն ես վայելում և ավելի շատ գնահատում։ Նայում էի հեռվում փայլող Սև լճին, սրտիս բաբախումը լռությանը ռիթմ էր տալիս, քանի դեռ աչքերս գծում էին մեր կատարած երկար ուղին»։
Սև լճի ափին
Արշավականը նշում է այն պատճառները, ինչի համար մարդիկ պետք է անպայման բարձրանան այդ լեռը․ «Գագաթից աննկարագրելի գեղեցիկ տեսարան է բացվում, որն անշուշտ պետք է իրականում վայելել։ Ասես կտավ լինի՝ հարթավայրերը ուղանկյունաձև գծած, գունավոր՝ վառ դեղին կամ կանաչ։ Հեռվում լեռները դեպի վեր են ձգվում, իրենց գույները աստիճանաբար ավելի բաց են դառնում և միաձուլվում երկնքի հետ»։
Լուիզան նաև հիշեց, թե որ պահն է առավել տպավորվել իր մեջ այդ երկու օրվանից․ «Հիշում եմ, որ գագաթին մի քանի մետր էր մնացել քայլելու։ Ես կրիայի արագությամբ հասնում էի գագաթ՝ անընդհատ կանգնելով։ Ամեն կանգառիս ընկերներս գագաթից կատակում, բղավում էին՝ «կարո՞ղ ա հետ իջնես»։ Մխիթարող, լավ արշավական թիմ ունենալը վերելքն էլ ավելի հետաքրքիր է դարձնում»։
Մեծ Իշխանասարի գագաթին
Հայացքը՝ դեպի վեր
Լուիզան նշում է, որ ArmGeo-ի թիմի հետ շատ պատահական, «բախտի բերումով» է ծանոթացել․ «Ձանձրացած էի, ֆեյսբուքյան էջն էի թերթում, երբ նկատեցի իրենց Արարատի վերելքի գովազդը։ Այդ օրվանից էլ կյանքս փոխվեց 5165-ով»։
Արշավականը վստահ է եղել, որ Արարատի վերելքը կամփոփի իմ արշավական մեկ տարվա կյանքը․ «Բայց արշավելու դադարն այդ վերելքից հետո երկար չտևեց։ Նկատեցի, որ արշավները միայն դրական հետք են թողել կյանքումս, հակվածություն են առաջացրել, և «սովորական» կյանքին վերադառնալու ուղին անհետացել է։ Հասկացա, որ կարոտում եմ ինձ մարտահրավեր նետելը»։
Լուիզա Վարդանյան
Լուիզան անկեղծացավ, որ լեռնագնացությունն իր համար այնքան էլ հեշտ չէ․ «Երբեմն հետ եմ ընկնում խմբից կամ դանդաղ եմ քայլում՝ ուժերս խնայելու համար։ Սակայն ինձ երբեք չեմ խղճում․ հայացքս միշտ դեպի վեր, դեպի գագաթ է ուղղված։ Յուրաքանչյուր վերելքը կամքի ուժն ամրապնդելու փորձություն է։ Վերելքի ընթացքում ավելի նպատակասլաց եմ դառնում, իսկ գագաթին հասնելուն պես՝ էլ ավելի ինքնավստահ։ Գեղարվեստական կհնչի, բայց ես լեռնագնացության շնորհիվ ինքս ինձ ճանաչեցի»։
Արշավները Լուիզայի համար դրական հիշողությունների շտեմարան են, ինչը նրա կյանքին նոր գույն է հաղորդել․ «Արշավների շնորհիվ ձեռք եմ բերել հետաքրքիր ընկերներ, ում հետ կիսում եմ ուրախ պահեր և հիշարժան պատմություններ։ Արշավներին մասնակցելու շնորհիվ իմ մոտ զարգացավ ֆոտոյի և վիդեոյի հոբբին, բարելավվեցին աշխարհագրական գիտելիքներս, և, ամենակարևորը, սերը բնության, հայրենիքիս հանդեպ ուժեղացավ»։
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
Արշավներ Հայաստանում
Վերելք Գոմբակ լեռ
Արշավ դեպի Ռապի լիճ
Վերելք Դիմաց լեռ
Արշավ Հորսից Աղավնաձոր
Արատեսի հրաշալիքները
Վերելք Անփայտ Մայմեխ լեռ
Վերելք Խուստուփ լեռ
Արշավ Թեղենիս լեռ և Ծաղկունյաց լիճ
Արշավ դեպի Խոսրովի արգելոցի ջրվեժներ
Սևսարի երկնադիտարան
/in Առանց խորագրի /by armeniangeographicՇաբաթ՝ 25.06.2020
Իրականացնելու ենք վերելք Սևքար լեռ (3063 մ):
Սևքար կամ Սևսար լեռը հանգած հրաբուխ է: Գտնվում է Գեղարքունիքի մարզում՝ Վարդենիսի լեռնավահանի կենտրոնական հատվածում: Հյուսիսային լանջին է գտնվում ժայռապատկերների խումբ, որը հայտնի է «Սևսարի երկնադիտարան» անվամբ:
Արշավը սկսելու ենք Նշխարք գյուղի մոտից և շրջանաձև երթուղով վերադառնանք ելման կետ։ Ողջ ճանապարհն անցնում է ալպյան մարգագետիններով։ Գագաթից բացվում է հիանալի տեսարան դեպի Արմաղան լեռ, Սևանա լիճ և Վարդենիսի լեռնաշղթա։
Երթուղու երկարությունը՝ 15 կմ
Հարաբերական բարձրությունը՝ 800 մ
Մասնակիցներն իրենց հետ պետք է ունենան ուսապարկ (պարտադիր), ձեռնափայտեր, մեկօրյա սնունդ, ջուր (առնվազն 1 լիտր), դեղատուփ, արևային ակնոց, գլխարկ, տաք հագուստ, լապտեր: Հագուստը պետք է լինի շարժումը չկաշկանդող, սպորտային: Կոշիկները՝ հաստ տակացուով (նախատեսված քայլքի համար):
Ձեզ հետ ունեցեք նաև փոխնորդ կոշիկներ, որպեսզի թրջվելու դեպքում փոխեք, իսկ ցեխոտվելու դեպքում չկեղտոտեք մեքենան:
Մեր արշավներին կարող են մասնակցել միայն 18-55 տարեկան միջին ֆիզիկական տվյալներ ունեցող անձինք, ովքեր չունեն առողջական խնդիրներ։
Հանդիպման վայրը` Սարյանի պուրակ (Մարտիրոս Սարյանի արձանի մոտ)
Հանդիպման ժամը` 7։30
Մասնակցության արժեքը` 7000 դրամ
Արժեքի մեջ ներառված է՝
Տրանսպորտը
Ուղեկցորդի ծառայությունը
Ձեր մասնակցությունը հաստատեք զանգահարելով 043 00 5165 (Viva cell) հեռախոսահամարով կամ գրեք Armenian Geographic ֆեյսբուքյան էջին
Մեր հետ առաջին անգամ արշավի մասնակցելու դեպքում պետք է անցնել հետևյալ հղումով և լրացնել տեղեկացված համաձայնությունը
Գրանցվելուց հետո խնդրում ենք կատարել փոխանցում ներքոնշյալ հաշվեհամարին։ Տեղում կանխիկ գումար չենք ստանում։
Ստացող՝ ԱՐՄՋԵՈ ՍՊԸ (InecoBank)
Բանկային հաշիվ 2052 0222 1888 1001
Քարտային հաշիվ 2052 0222 1888 7001
ArCa: 4578 9100 0000 7199
Փոխանցումը կատարելիս անպայման նշեք Ձեր անուն-ազգանունը կամ հեռախոսահամարը։ Վճարումը կատարելուց հետո անդորրագիրն ուղարկեք մեր էջին։
Գրանցվելուց հետո կարող եք հրաժարվել մինչև արշավի նախորդ օրվա առավոտյան 12:00: Վերջին պահին հրաժարվողի գումարը վերադարձի ենթակա չէ։
Առաջիկա արշավներ
Վերելք Գոմբակ լեռ
Արշավ դեպի Ռապի լիճ
Վերելք Դիմաց լեռ
Արշավ Հորսից Աղավնաձոր
Արատեսի հրաշալիքները
Վերելք Անփայտ Մայմեխ լեռ
Վերելք Խուստուփ լեռ
Արշավ Թեղենիս լեռ և Ծաղկունյաց լիճ
Արշավ դեպի Խոսրովի արգելոցի ջրվեժներ
Սևանի մայրամուտը Եղնասարից
Արշավ դեպի Արևածագի ձոր
Վերելք Հարսնաքար
Վերելք Պտկասար, Գաբուռ և Հորդ
Վերելք Արամազդ լեռ
Արշավ դեպի Ծակքարի լիճ
Անի Խաչատրյան
/in Ակումբի անդամներ /by armeniangeographicՄասնագիտություն (ինչո՞վ ես զբաղվում)
Մասնագիտությամբ մարքեթոլոգ եմ, հիմա աշխատում եմ որպես SMM մենեջեր:
Ի՞նչը ստիպեց քեզ առաջին անգամ մասնակցել արշավի, ի՞նչ էիր զգում առաջին անգամ քո «հարմարավետության գոտուց» դուրս գալուց
Շատ վաղուց մասնակցել էի արշավների, ու դրանից հետո տարիներ տևող դադար եղավ։ Հետո վերսկսվեց հետաքրքրվածությունս, բավականին երկար ժամանակ հետևում էի ArmGeo-ի էջին, իվենթներին, ու սպասում էի հարմար (հեշտ) արշավի։ Ու մի օր համարձակությունս հավաքեցի, զանգեցի ու գրանցվեցի Միափորի արշավի՜ն: Իսկ ինչ վերաբերում է հարմարավետության գոտուց դուրս լինելուն, կարող եմ ասել, որ հարմարավետության գոտուց դուրս զգալով եմ զանգել ու գրանցվել իմ առաջին արշավին։
Անի Խաչատրյան
Ինչո՞ւ ես լեռներ բարձրանում: Ի՞նչ են տալիս քեզ լեռները
Լեռներում դու իսկական ես, լեռներում էնքան բան է անկարևոր դառնում, լեռներում համերաշխ ես ինքդ քեզ հետ, լեռները շատ բան են սովորեցնում, ավելի ներդաշնակ են դարձնում։
Ունե՞ս սիրելի մեջբերում լեռների մասին
Մեջբերում այս պահին չեմ մտաբերում, բայց փոխարենը կարող եմ նշել Արեգ Նազարյանի «Լեռնագնացների երգը», որն ինձ համար շատ կարևոր մի ընթացքում, իմ կյանքի soundtrack-ն էր։
Անի Խաչատրյան
Ունե՞ս ավելի բարդ ու բարձր լեռներ նվաճելու ցանկություն
Էդպիսի մի օրինաչափություն կա, չէ՞, եթե առաջին արշավից հետո էլի ես մասնակցում, ուրեմն դա ընդմիշտ է։ Իսկ եթե ընդմիշտ է, ուրեմն նվաճելու լեռներ միշտ կան, ցանկություն էլ, իհարկե։
Ո՞րն է քո ամենահիշարժան արշավը և ինչո՞վ է այն հիշարժան
Ինձ համար ամենա-ամենա հիշարժան արշավը Արարատ լեռան վերելքն էր։ Դա արշավ չէ, դա կյանքի կարևոր փուլ է, դա Արարատից առաջ ու Արարատից հետո տարանջատող կարևոր զգացում է, պայքարել սովորեցնող ու հաղթել ստիպող ուղղություն է, իսկ արարատված լինելը՝ ստատուս։ Հիշարժան էր ամեն վայրկյանով, ամեն զգացած պահով, ամեն մանրուքով։ Կարոտեցի՜:
Անի Խաչատրյան
Ի՞նչ խորհրդով կօգնես այն մարդկանց, ովքեր երկար ժամանակ ուզում են սկսել արշավել, բայց այդպես էլ չեն համարձակվում
Մի օր երեկոյան ուղղակի զանգեք 043 005165 ու գրանցվեք առաջիկա արշավին։ Ոչինչ մի պլանավորեք, մի վախեցեք ոչնչից, բացահայտեք ու ճանաչեք ինքներդ Ձեզ լեռներում։
Միացիր մեր արշավներին
Վերելք Գոմբակ լեռ
Արշավ դեպի Ռապի լիճ
Վերելք Դիմաց լեռ
Արշավ Հորսից Աղավնաձոր
Արատեսի հրաշալիքները
Վերելք Անփայտ Մայմեխ լեռ
Վերելք Խուստուփ լեռ
Արշավ Թեղենիս լեռ և Ծաղկունյաց լիճ
Արշավ դեպի Խոսրովի արգելոցի ջրվեժներ
Լեռների մեջ մարդը՝ մարդ
/in Արշավային պատմություններ /by armeniangeographic«Իմ Աստվածը բնությունն է». Գևորգ Հարոյան
«Ով այդ բլուրը բարձրանում է, գոռում է…»,-Ծակքարի (Ծաղկարի) լիճ կատարած երկօրյա արշավի զգացողությունների մասին այսպես է խոսում Armenian Geographic ակումբի անդամ Գևորգ Հարոյանը:
Զանգեզուրի լեռնաշղթայի մերձգագաթնային մասում գտնվող Ծակքարի լճում հուլիս ամսին դեռևս ձնաբեկորներ կան: Այնտեղ եղանակն ամառային է, լճի ջուրը՝ սառցային: Օրերս Armenian Geographic-ը կազմակերպել էր գիշերակացով վրանային արշավ դեպի Զանգեզուրի լեռնաշղթա: Վրաններում գիշերելուց հետո՝ արշավակնները ճանապարհվել են դեպի Ծակքարի լիճ:
Ծակքարի լիճ
Ծակքարի լիճը
Արդեն մոտ հինգ տարի արշավային կյանքով ապրող Գևորգ Հարոյանը պատմում է, որ թեպետ սա նրա երկրորդ այցն էր Ծակքարի լիճ, ինքը պատրաստ է նաև երրորդ անգամ գնալ այնտեղ, որովհետև շատ է սիրում այդ լիճը:
«Քայլում-քայլում ես, ու հրաշքը շատ անակնկալ կերպով բացվում է: Ով բլուրը բարձրանում է, բացկանչում է, ու նրա հետ եկողը, որը դեռ չի հասել, ասում է՝ «էս ի՞նչ եղավ, լուրջ տենց սիրո՞ւն է», ու գնում, նույն ձևով ինքն է բացականչում, որովհետև լիճը միանգամից, չքնաղ ձևով հայտնվում է դիմացդ՝ իր ամբողջ գեղեցկությամբ: Հա՛մ եղանակը տաք է, արյունդ երակներումդ եռում է, հա՛մ ջուրն էնքան սառն է, որ մտնում ես, առաջինը քեզ ես հայհոյում, թե ինչի մտար էդ ջուրը, բայց երբ դուրս ես գալիս ջրից, նորից մկաններդ սկսում են եռալ, ու ասում ես՝ «ի՞նչ լավ արեցի՝ լողացի»: Ձյուն է մեջը, չքնաղ տեսք ունի»,-խոսելով Ծակքարի լճի մասին՝ ասում է Գևորգը:
Ծակքարի լիճ
Նա զուգահեռներ է անցկացնում իր մարմնի ու հոգու զգացողությունների միջև, քանի որ լիճը գտնվում է սահմանային հատվածում, ու ասում է՝ թեև բարձր գոռալու ցանկությունը մեծ է, ռիսկային է աղմկելը. «Ծաղկարին սահմանի վրա է, ու ոնց որ ջուրն է հա՛մ հաճելի, հա՛մ սառը, տենց էլ զգացողությունն է այդպես հակասական, որ ասում ես՝ շատ բարձր չգոռամ, ամեն դեպքում վտանգավոր է: Տիկոն (հեղինակի կողմից. Armenian Geographic-ի հիմնադիր) էլ շատ զգուշավոր մարդ է, անընդհատ ասում էր՝ «ժողովուրդ, կամաց կլինեք, ռիսկային գործոն էլ կա»»:
Գևորգի համար տպավորիչ է եղել նաև այն, որ իրենք նախապես չեն որոշել, թե գիշերը վրանները որ հատվածում են խփելու, սակայն, ըստ նրա, հիանալի տեղ էին գտել. «Սիրուն լուսին էր, խարույկ, լավ մարդիկ… Շատ հավես էր»:
Ծակքարի լիճ
Բնությունն ու մարդը
Գևորգի կապը բնության հետ շատ ուժեղ է: Հիշում է, որ դեռ փոքր տարիքից անտարբեր չի եղել բնության նկատմամբ. «Մարդիկ կան, ասում են՝ ես երաժշտություն չեմ սիրում, փոքր երեխա չեմ սիրում, կամ բնություն չեմ սիրում. ինձ համար դա նորմալ չէ: Ահագին ուշ, բայց ես հասկացել եմ, որ իմ Աստվածը բնությունն է: Ես ոչ միայն նկատի ունեմ բնությունը՝ բառիս բուն իմաստով, այլ նաև մարդկանց, նրանց բնույթը: Իսկ ամեն արշավի գնալ, նշանակում է տեսնել նոր մարդկանց, նոր շփումներ, աշխարհայացքներ… Մարդաճանաչությունն էլ կարծես մի ուրիշ աշխարհ լինի: Ինձ համար ահավոր հետաքրքիր է ինչպես բնությունը, այդպես էլ՝ մարդը, որովհետև մարդը մե՛կ կարկուտ է, մե՛կ արև, մե՛կ անձրև, ու ես այդ ամենն ահավոր սիրում եմ… Հայաստանն էլ անընդհատ բացահայտելու տեղ է, իսկ Մեղրին շատ ունիկալ է: Ես սիրում եմ, որ երկար ես քայլում, որովհետև, երբ ճանապարհը կարճ է լինում, կարծես չհասցնես ինքդ քո հետ խոսել, մտքերով ընկնել, բայց որ ճանապարհը երկար է, անընդհատ խորհելու, հիանալու տեղ է տալիս»:
Ծակքարի լիճ
Գևորգը գտնում է՝ բազմաթիվ հմտություններ են զարգանում արշավների արդյունքում, սակայն ամենամեծ ձեռքբերումն իր համար ընկերներն են. «Իմ կյանքն այլևս շատ սերտ կապ ունի նրանց հետ: Հանկարծ եթե մի օր նրանց կյանքում մի տխուր մի բան լինի, էդ նաև իմն է, նույնը՝ նաև ուրախությունը: Մարդն ունենում է բակի ընկերներ, բանակի, համալսարանական… Հիմա, ես իմ կյանքի ամենաընկերներին եմ գտել այստեղ, կարելի է ասել՝ սարից փախածները: Որ ասում են՝ սարի գլխին մի բան կա, չեմ ասի՝ ինչ կա, այ, տենց գտել եմ ամենքին, ասել եմ՝ վայ, Տիկոն, վայ, Կարենը, վայ, Սիփանը, վայ, Ֆելոն…»:
Արշավականը համոզված է, որ մարդը բնության մեջ փոխվում է, ավելի լավն է դառնում, բարության էլեմենտներ են առաջանում նրա մեջ. «Ասենք, ինչ-որ մեկին Երևանում այդքան չես հավանել, այդտեղ տեսնում ես՝ մյուսի հանդեպ ինչ հոգատար է, կարծիքդ փոխում ես, որովհետև ինքը բնության մեջ ավելի է մոտենում բնությանն ու իր իրական դեմքն ավելի լավ է ցույց տալիս: Քաղաքը կարող է մարդուն մի քիչ խառնի, բայց մարդը բնության մեջ ամենաներքին դարակներից հանում է իր բնավորության գծերը»:
Գևորգ Հարոյան
Լեռները խոսում են
Խոսելով այն մասին, թե ի՞նչ է նա փնտրում լեռներում, որ չկա քաղաքում՝ Գևորգն ասաց. «Ինձ թվում է՝ լեռներն այս աշխարհի ամենախոսուն բաներն են: Նախ, բնության մեջ բոլոր ձայները բնական են, քաղաքի պես չէ՝ ռեստորններից եկող երաժշտության, մեկը մյուսի հետ կապ չունեցող ձայներ… Արշավներին կարծես նույնանում ես բնության հետ, քեզ թվում է, թե քեզնից էլ է այդ քամու ձայնը գալիս, տեսարանը, ամեն ինչը, ոնց որ աչքով կուլ տաս, բերանով կուլ տաս: Այսինքն՝ եթե պատասխանը գտնես, իմ կարծիքով՝ էլ հետաքրքիր չի լինի: Ես կոնկրետ պատասխան չեմ փնտրում: Ես, օրինակ, երբ սպորտով եմ զբաղվում, երբեք չեմ անում դա, որ երկար ապրեմ, քավ լիցի, կարող է՝ մի ժամից մեռնեմ. էդ օրն է ինձ համար հաճելի: Նույնն էլ դա է: Ինձ թվում է՝ չկա պատասխան»:
Զանգեզուրի լեռնաշղթա
Արշավականները Զանգեզուրի լեռնաշղթայում վրան էին խփել, խարույկ վառել, ու լուսնի շողերի ներքո հնչում էր Գևորգի կիթառի ձայնն ու Մհեր Բեկչյանի հեղինակած երգը՝ ամբողջացնելով այնտեղ հավաքվածներին միմյանց ու լեռնաշխարհի հետ. «Ուր ես դու, ուր ես դու, հայտնվիր այս խաղաղ գիշերում…»:
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
Արշավներ Հայաստանում
Վերելք Գոմբակ լեռ
Արշավ դեպի Ռապի լիճ
Վերելք Դիմաց լեռ
Արշավ Հորսից Աղավնաձոր
Արատեսի հրաշալիքները
Վերելք Անփայտ Մայմեխ լեռ
Վերելք Խուստուփ լեռ
Արշավ Թեղենիս լեռ և Ծաղկունյաց լիճ
Արշավ դեպի Խոսրովի արգելոցի ջրվեժներ
Վարդագույն Երևանն իր երանգներով
/in Բլոգ /by armeniangeographicԵրևան
Երևան քաղաքն անվանում են վարդագույն, քանի որ շինությունների մեծամասնությունը պատրաստված է վարդագույն տուֆից: Քաղաքը գտնվում է Հայաստանի արևմուտքում՝ Հրազդան գետի երկու ափերին: Այստեղ բնակեցված է մոտ 1 միլիոն մարդ, որոնց 98 տոկոսը հայեր են: Հայաստանում մայրենի լեզուն հայերենն է, սակայն Երևանում բնակչության մեծ մասը նաև խոսում է ռուսերեն և անգլերեն լեզուներով: Կարելի է ասել, որ տուրիստներն այստեղ հեշտությամբ կարող են գտնել ցանկացած տեղանք կամ ծառայություն, քանի որ հանգիստ կարող են հաղորդակցվել տեղացիների հետ:
Երևան քաղաքում են գտնվում երկրի համալսարանների և քոլեջների մեծ մասը, դրա համար երիտասարդությունը կենտրոնցած է հենց մայրաքաղաքում: Այս հանգամանքն է նպաստում նաև նրան, որ Երևան քաղաքը կրում է բոլոր մարզերից մասնիկներ, քանի որ Հայաստանի գրեթե բոլոր քաղաքներից երիտասարները գալիս են այստեղ կրթություն ստանալու՝ բերելով իրենց կոլորիտն ու մարզային առանձնահատկությունները:
Կոնդ
Քանի որ հայերի մեծ մասը քրիստոնյա են, Երևանում կան բազմաթիվ հին և նոր եկեղեցիներ, որոնցից ամենամեծը սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցին է: Հայտնի եկեղեցիների թվին է պատկանում նաև Ս. Հովհաննես Մկրտիչ եկեղեցին, որը գտնվում է Կոնդ թաղամասում: Հատկանշական է, որ Կոնդը, գտնվելով Երևան քաղաքի կենտրոնին շատ մոտ, կարծես առանձնացած լինի քաղաքից: Սա մայրաքաղաքի ամենահին թաղամասերից է ու կենտրոնական Երևանից շատ է տարբերվում, քանի որ այստեղ վերանորոգման և բարկեարգման աշխատանքներ չեն կատարվել ու հինը պահպանվել է ամբողջությամբ: Հարկ է նշել, որ շատ քրիստոնեական եկեղեցիներից բացի՝ Երևանում կա նաև մեկ մուսուլմանական մզկիթ, որը կառուցվել է դեռևս 1766 թվականին:
Տրանսպորտը
1981 թվականից Երևանում գործում է մետրոպոլիտենը, որն ունի 1 գիծ և 10 կայարան: Հանրային տրասպորտն աշխատում է արագ, սակայն՝ գերծանաբեռնված: Ավտոբուսներն ու միկրոավտոբուսները բավականին մատչելի են, և հնարավոր է դրանցով հասնել քաղաքի ցանկացած ծայր: Տաքսու ծառայությունները նույնպես մատչելի են՝ հատկապես համեմատած եվրոպական երկրների հետ, սակայն անհատական վարորդների ծառայություններից օգտվելիս՝ կարևոր է, որ նախապես պայմանավորվեք գնի վերաբերյալ, որ հետո թյուրիմացություն չլինի: Երևանով երթևեկելիս պետք է նաև հաշվի առնել, որ խցանումներ շատ են լինում: Այստեղ հատկապես առավոտյան և երեկոյան ժամերին ճանապարհները ծանրաբեռնված են, ու շատ հաճախ ավելի հարմար է ոտքով մի կետից մյուսը հասնել, քան որևէ փոխադրամիջոցով:
Հանրային տրանսպորտը Երևանում
Տեսարժան վայրերը
Երևան քաղաքի կենտրոնում է գտնվում Հանրապետության հրապարակը, որտեղ մարդիկ երեկոյան զբոսնում են ու հիանում երգող շատրվաններով: Այստեղ են գտնվում նաև Հայաստանի ազգային պատկերասրահը, կառավարության և նախարարությունների շենքերը: Ընդհանրապես երեկոներին Երևանն ավելի մարդաշատ է: Աշխատանքից, դասից կամ այլ գործերից հետո Երևանի բնակիչները զբոսնում են քաղաքի գեղեցիկ փողոցներով: Իսկ ամենագեղեցիկ կենտրոնական փողոցներից են Աբովյանը, Թումանյանը, Սարյանը, Տերյանը, Պրոսպեկտը և Բաղրամյանը: Մայրաքաղաքի կենտրոնական փողոցներն առանձնանում են իրենց հարմարավետ գույներով, բացօթյա և գույնզգույն սրճարաններով, փողոցային երաժիշտների գեղեցիկ ու հետաքրքիր կատարումներով և, իհարկե, ջերմ ու տարբերվող երևանցիներով: Երևանի դեմքի բաղկացուցիչ մասն են կազմում Օպերայի շենքը, Կասկադը, Կարապի լիճը, Մոսկվա կինոթատրոնը, Կասկադը, Պատմության թանգարանը, Մատենադարանը, Ծիծեռնակաբերդը, ինչպես նաև, Երևանի կայարանը:
Երևան
Խոհանոցը
Սննդի կետերը Երևանում բազմաթիվ են ու բազմատեսակ: Այստեղ կարելի է գտնել աշխարհի տարբեր մշակույթների խոհանոցներ, բայց, իհարկե, կենտրոնում հայկականն է: Բացի ռեստորաններից՝ ցանկացած քայլափոխի կարելի է հանդիպել հացաբուլկեղենի կրպակներ, սուրճի ու քաղցրավենիքի խանութներ, ինչպես նաև՝ լցնովի պաղպաղակի կետեր: Այսինքն՝ լինելով Երևանում, դուք սնվելու խնդիր պարզապես չեք կարող ունենալ, որովհետև ամեն տեսակ սննդի վաճառքի կետերը շատ հասանելի են ու մատչելի: Մայրաքաղաք Երևանը հարուստ է նաև խմելու ջրի ցայտաղբյուրներով, որոնք ամենուր են: Դրանք հնարավորություն են ստեղծում, որ մարդիկ, հատկապես շոգ եղանակներին, ծարավելու դեպքում ստիպված չլինեն խանութ փնտրել ու ջրի համար վճարել: Այստեղ ջուրը մաքուր է ու անվճար:
Հայկական Տոլմա
Որտե՞ղ մնալ
Ինչ վերաբերում է այստեղ մնալուն, Երևանն այդ առումով նույնպես հարմարավետ է: Այս մայրաքաղաքում կարելի է գտնել բազմապիսի հյուրանոցներ, հյուրատներ, ինչպես նաև վարձով բնակարաններ: Գնային առումով դրանք շատ տարբեր կարող են լինել, սակայն ցանկացած մարդ կարող է իր բյուջեին համապատասխան տարբերակ գտնել այստեղ:
Ժամանցի կետեր
Մշակութային այս քաղաքում ժամանցի միջոցներն ու տեղերը բազմազան են: Այստեղ կան բազմաթիվ թատրոններ, կինոթատրոններ և պատկերասրահներ: Օպերայի և բալետի թատրոնն էլ երբեք դատարկ չի լինում, քանի որ ներկայացումներ միշտ կան: Ակումբային կյանքը Երևանում նույնպես զարգանում է վերջին տարիներին, և օրեցոր նոր ու հետաքրքիր փաբեր ու ակումբներ են բացվում: Դրանցից որոշները թեմատիկ են, որոշները՝ պարզապես պարելու և ուրախանալու համար: Հետաքրքիրն այն է, որ հայերը ցանկացած նոր մշակույթ բերելով իրենց երկիր՝ դրա մեջ միախառնում են նաև իրենց մշակույթից որոշ տարրեր: Երևանում վերջին տարիներին շատ է զարգանում, օրինակ, էթնիկ երգերը ռոք գործիքավորմամբ ներկայացնելու մշակույթը, ու որոշ փաբերում կարելի է նման երաժշտություն լսել:
Երևան
Այնուամենայիվ, պետք է խոստովանենք, որ ցանկացած քաղաքի տրամադրությունն ու գույներն ապահովում են քաղաքի բնակիչները: Ինչպես հայ երգիչ, երգահան Ֆորշն իր երգերից մեկում է ասում՝ «Երևանը տուն ու շենք չէ, Երևանը մենք ենք, Երևանն անկեղծ սիրելը չգրված օրենք է»:
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
Արշավներ Հայաստանում
Վերելք Գոմբակ լեռ
Արշավ դեպի Ռապի լիճ
Վերելք Դիմաց լեռ
Արշավ Հորսից Աղավնաձոր
Արատեսի հրաշալիքները
Վերելք Անփայտ Մայմեխ լեռ
Վերելք Խուստուփ լեռ
Արշավ Թեղենիս լեռ և Ծաղկունյաց լիճ
Արշավ դեպի Խոսրովի արգելոցի ջրվեժներ
Արշավների ազդեցությունը մարդու կյանքում
/in Բլոգ /by armeniangeographicՄակաղաքար լեռ / Հայաստանի լեռները
Արշավներն ամբողջությամբ կարող են փոխել մարդկանց կյանքը, սակայն իրականությունն այն է, որ դրանք մեզ ավելի են մոտեցնում մեր իրական պոտենցիալին: Բնությունն ու ֆիզիկական ակտիվությունն օգնում են մեզ լինել ավելի ներկա, ազատվել ավելորդ մտքերից ու զգալ մեր մարմինն ու դրա կարիքները: Երկար ժամանակ արշավներին մասնակցելով՝ դուք ուղղակի չեք կարող ապրել ձեր նախկին հոգսերով ու խնդիրներով: Այն բարձունքները կամ դժվարանցանելի ճանապարհները, որոնք դուք անցնում եք, մաքրում են ձեր հոգին ու բավարարվածության զգացում առաջացնում: Սարերում ու անտառներում հեռահաղորդակցման կապի խնդիրն այն ամենամեծ առավելություններից է, որ մեր օրերում կարող է գրավիչ համարվել նրանց համար, որոնք փորձում են ազատվել իրենց սոցիալական և հաղորդակցության կախվածություններից: Բնության հետ մարդու կապը փոխում է նրա կարիքներն ու օգնում լավացնել նրա վայելելու կարողությունը: Այդպիսով, արշավների ազդեցությունը նաև այն է, որ մարդը վերածվում է ավելի մինիմալիստ ու համեստ արարածի, որին շատ քիչ բան է անհրաժեշտ երջանիկ զգալու համար:
Պարզ լճից գոշի լիճ
Արշավների ազդեցությունը մարդու առողջության վրա
Շատ բժիշկներ փաստում են, որ արշավները մի շարք դրական ազդեցություններ կարող են ունենալ մարդու առողջության ու ինքնազգացողության վրա: Մասնագետները նաև գտնում են, որ շատ հաճախ այս ապրելակերպն ավելի օգտակար կարող է լինել, քան պարզապես մարզասրահ գնալը: Դա պայմանավորված է նաև նրանով, որ լավ տրամադրությունն ինքնին կարող է նպաստել մեր առողջության լավացմանը: Այսպիսով, նշենք այն հիմնական դրական ազդեցությունները, որոնց կարող է ենթարկվել մարդու մարմինն արշավների արդյունքում:
Օկոնավանք
Արշավների ազդեցությունը մարդու աշխարհայացքի վրա
Արշավային կյանքը մարդուն պակաս նյութական է դարձնում: Ինչպես նշեցինք, բնությունն ունի իր կանոնները, և մարդիկ սովորաբար հնազանդվում են դրանց՝ կա՛մ առանց իրենց ցանկության, կա՛մ ինքնակամ: Արշավները սովորեցնում են լինել գիտակից ու ավելի քիչ վնաս հասցնել ինքներս մեզ ու մեր շրջապատին, գնահատել այն ամբողջ հարստությունը, որն ունենք: Վստահորեն կարելի է ասել, որ մարդը բնության հետ երկար շփվելուց հետո սկսում է բուժվել նաև եսակենտրոն լինելուց ու ավելի շատ հոգ տանել բնության ու կենդանական աշխարհի մասին:
Ահա այն հիմնական հատկանիշները, որոնք ձեռք են բերում մարդիկ տևական ժամանակ արշավներին մասնակցելուց հետո․
Հայաստանի լեռները / Արշավներ Հայաստանում
Ովքե՞ր են Հայաստանում մասնակցում արշավների
Հայաստանում արշավներն աստիճանաբար դառնում են ամենատարածված հանգստի ու ժամանցի միջոցներից: Այնուամենային, հարկ է նշել, որ դրանց մասնակցում են հիմնականում 25-35 տարեկան հայերի այն հատվածը, որոնք առավել կայացած ու գիտակից են: Իսկ եթե խոսենք արտասահմանցիների մասնակցության մասին՝ Հայաստանում արշավներին մասնակցելու են գալիս գրեթե բոլոր զարգացած երկրներից, քանի որ այստեղ տուրիզմի այս ուղղությունն օրեցօր կատարելագործվում է: Դա նաև պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ ունենալով հարուստ բնաշխարհ՝ Հայաստանն ունի տուրիզմի այդ ուղղությունը զարգացնելու մեծ պոտենցիալ: Կարող ենք նաև փաստել, որ վերջին տարիներին Հայաստանում մեծ տարածում են գտնում մանկական արշավները, ինչը շատ կարևոր է ավելի ազատ ու գիտակից հասարակություն ձևավորելու ճանապարհին: Այսինքն՝ արդեն փոքր տարիքից երեխաները սկսում են ինքնազարգացման ու ինքնամաքրման այդ ճանապարհը, որը կօգնի, որ հետագայում ավելի լավ մարդ ու քաղաքացի լինեն հասարակության համար:
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
Արշավներ Հայաստանում
Վերելք Գոմբակ լեռ
Արշավ դեպի Ռապի լիճ
Վերելք Դիմաց լեռ
Արշավ Հորսից Աղավնաձոր
Արատեսի հրաշալիքները
Վերելք Անփայտ Մայմեխ լեռ
Վերելք Խուստուփ լեռ
Արշավ Թեղենիս լեռ և Ծաղկունյաց լիճ
Արշավ դեպի Խոսրովի արգելոցի ջրվեժներ
Մանկական վրանային ճամբար / 5 օր
/in Առանց խորագրի /by armeniangeographicArmGeo մանկապատանեկան ակումբը կազմակերպում է վրանային ճամբար Սևանի ափին.
Խումբ 1՝ օգոստոսի 17-21
Խումբ 2՝ օգոստոսի 24-28
Ճամբարի նպատակն է երեխաներին ծանոթացնել արշավային մշակույթին, սարերին, ձորերին, բնության հետ համահունչ ապրելուն և ազատության զգացողությանը:
Ծրագիրը մշակվել է ArmGeo թիմի կողմից և ղեկավարվելու է մարզիչ-մանկավարժ Կարեն Սարգսյանի և ArmGeo-ի հիմնադիր Տիգրան Վարագի կողմից, իսկ այդ գործում նրանց օգնելու են ջոկատի ղեկավարները։
Ճամբարն անց է կացվելու Սևանա լճի ափին՝ Արտանիշի ծոցում գտնվող «Հայկական Ճամբար» հանգստյան գոտում, որն ունի ճամբարային հանգիստ կազմակերպելու կոմունիկացիոն և անվտանգության բոլոր հարմարությունները:
Հարկ է նշել, որ հաշվի են առնված անվտանգության բոլոր ռիսկերն ու հնարավոր տարբերակները, և նախաձեռնված են միջոցառումներ դրանց կանխման համար․
Սնունդը երեքանգամյա է, պատրաստված սիրով, մաքուր և համեղ մթերքներից:
Ճամբարի ընթացքում անց են կացվելու լողի դասեր և ափային խաղեր, որոնց ներկա են գտնվելու ափի փրկարարները, ճամբարի և ջոկատների ղեկավարները:
Ելնելով համաճարարային իրավիճակից, ճամբարն այնպես է կազմակերպված, որ երեխաները չշփվեն կողմնակի անձանց հետ, մեզ համար ափին կառանձնացվի հատուկ տարածք:
Ճամբարի ծրագիր՝
Օր 1-ին
Օր 2-րդ
Օր 3-րդ
Օր 4-րդ
Օր 5-րդ
Մասնակցության արժեքը 58 000 դրամ է։
Արժեքի մեջ ներառված է՝
Արժեքի մեջ ներառված չէ՝
Անհրաժեշտ պարագաների ցանկ՝
Երեխաներն իրենց հետ պետք է ունենան`
անձնական հիգիենայի պարագաներ (խոզանակ, ատամի մածուկ, ականջի չոփիկներ, թաց անձեռոցիկ, շամպուն, ալկոգել)
Կոշիկներ (2 զույգ բոթաս, ցանկալի է հաստ տակացուով ՝ նախատեսված քայլքի համար):
ուսապարկ արշավների համար
տաբատ (երկար և կարճ)
կարճաթև շապիկ (5 հատ)
երկարաթև շապիկ
գիշերանոց
քնապարկ
ներքնակ (կարիմատ)
բարձ (ցանկալի է փչովի, տուրիստական)
արևային ակնոց
գլխարկ (տաք բրդե և արևապաշտպան լայնեզր)
տաք հագուստ (ֆլիսե բաճկոն կամ սվիտր)
լապտեր (հավելյալ մարտկոցներով)
արևապաշտպան քսուք
ներքնաշոր (5 հատ)
գուլպա (5 զույգ, հաստ և բարակ)
լողազգեստ
սրբիչ (մեծ և փոքր)
հողաթափեր
վերմակ
անձրևապաշտպան բաճկոն
հեռախոսի լիցքավորման լար
power bank (պարտադիր չէ)
լողի ակնոց (պարտադիր չէ)
մոծակների դեմ սփրեյ (պարտադիր չէ)
Հագուստը պետք է լինի շարժումը չկաշկանդող, սպորտային:
Արշավին կարող են մասնակցել միայն 8-14 տարեկան երեխաները։
Ձեր մասնակցությունը հաստատեք զանգահարելով 043 00 5165 (Viva cell) հեռախոսահամարով կամ գրեք Armenian Geographic ֆեյսբուքյան էջին։
Գրանցվելուց հետո խնդրում ենք կատարել փոխանցում ներքոնշյալ հաշվեհամարին։
Ստացող՝ ԱՐՄՋԵՈ ՍՊԸ (InecoBank)
Բանկային հաշիվ 2052 0222 1888 1001
Քարտային հաշիվ 2052 0222 1888 7001
ArCa: 4578 9100 0000 7199
Փոխանցումը կատարելիս անպայման նշեք Ձեր անուն-ազգանունը կամ հեռախոսահամարը։ Վճարումը կատարելուց հետո անդորրագիրն ուղարկեք մեր էջին։
Արշավներ Հայաստանում
Վերելք Գոմբակ լեռ
Արշավ դեպի Ռապի լիճ
Վերելք Դիմաց լեռ
Արշավ Հորսից Աղավնաձոր
Արատեսի հրաշալիքները
Վերելք Անփայտ Մայմեխ լեռ
Լեռները՝ որպես Հայաստանի այցեքարտ
/in Բլոգ /by armeniangeographic«Սար գնալը վարակի նման բան է»
Ինչպիսի՞ն է լեռնային տուրիզմը Հայաստանում
Հարցազրույց Armenian Geographic-ի հետ համագործակցող ուղեկցորդ Մհեր Ավետիսյանի հետ:
-Քանի՞ տարի եք տուրիզմի ոլորտում աշխատում ու այդ տարիների ընթացքում ի՞նչ դինամիկա եք նկատում ընդհանրապես տուրիզմի ուղղությունների և տարածման ու կատարելագործման առումով: Եւ, մասնավորապես, ինչպիսի՞ն է լեռնային տուրիզմը Հայաստանում:
-Արդեն 6-րդ տարին է, ինչ լեռնային տուրիզմի բնագավառում եմ աշխատում, բայց ես փոքր տարիքից եմ սարեր գնում, դա իմ հոբբին է եղել: Կարող եմ ասել, որ սարերը միշտ դատարկ են եղել, այս ամառային սեզոնին շատ հազվադեպ երևույթ էր, որ մարդ տեսնեինք սարերում կամ մարդիկ վրաններ խփեին: Բայց վերջին 2-3 տարիների ընթացքում ոչ միայն արտասահմանցիները, նաև տեղացիները շատ են զբաղվում արշավներով: Տեղական արշավական կազմակերպությունների թիվը մեծանում է, նաև ավելի մեծ խմբեր են տանում արշավների, դրան զուգահեռ՝ Հայաստանում բացահայտվում են նաև նոր ուղղություններ, չլսված անուններ, կորած վայրեր, ու շատ արագ է զանրգանում այս բնագավառը:
-Ինչո՞վ եք պայմանավորում դա:
-Առաջին հերթին կապված է նորագույն տեխնոլոգիաների զարգացման հետ: Օրինակ, ArmGeo-ն կամ մյուս կազմակերպություններից ինչ-որ տեղեր են գնացել ու նկար են հրապարկել սոցիալական ցանցերում, մարդիկ հետաքրքրվում են՝ որտե՞ղ է դա գտնվում, ու դա վարակի նման տարածվում է: Բացի դրանից՝ այդ տեղանքները մարդու աչքին այնքան էլ սովոր չեն, մենք առօրյայում մեր աչքին հասանելի հատվածներ ենք տեսնում, ու մեկ էլ մարդիկ տեսնում են մի նկար, որը լրիվ այլ անկյուն է, այլ գույներ են, ու դա մարդուն ձգում է, ինքն էլ է ուզում տեսնել:
Մհեր Ավետիսյան
-Այսինքն՝ նորագույն տեխնոլոգիաներն են նպաստե՞լ, որ ոլորտը զարգանա:
-Իհարկե, որովհետև, օրինակ, 30 տարի առաջ, մարդը կարող էր հեռվից սար տեսնել, դա իրեն հերիքեր, բայց երբ ինքն իրեն անհասանելի դիրքերից լուսանկարներ է տեսնում, իրեն դա է ձգում: Սար գնալը վարակի նման բան է, ես չեմ ճանաչում մեկին, որ մի անգամ գնացել է ու չի շարունակել պարբերաբար գնալ:
-Կարո՞ղ ենք ասել, որ լեռնային տուրիզմը Հայաստանում զարգացած է:
– Լեռնային տուրիզմը Հայաստանում զարգացած չէ, բայց զարգանում է ու զարգացող է, ու իրականում շատ արագ է զարգանում, որովհետև մենք ունենք այդ ռեսուրսը: Մենք ունենք մեծ պոտենցիալ նույնիսկ ձմեռային լեռնային տուրիզմի համար, որը գրեթե զարգացած չի ու նոր է սկսել զարգանալ: Հայաստանում ձմեռային լեռնային տուրիզմի համար ֆանտաստիկ լավ պոտենցիալ ունենք:
-Ի՞նչ նրբություններ կան, որ մարդը պետք է իմանա Հայաստանում արշավներին մասնակցելուց առաջ:
-Նախ, մենակ գնալ չի կարելի, պետք է խմբով գնալ, իսկ եթե մարդն անփորձ է, պետք է կազմակերպված խմբերի հետ գնա, որ փորձ ձեռք բերի: Նույնիսկ մեր՝ գիդերիս մոտ հոբբի է եղել, մարդիկ են զբաղվում այս գործով, ում մոտ ժամանակին սա հոբբի էր ու հետո դարձել է գործ: Այսինքն՝ այդ փորձը կարևոր է: Օրինակ, կայծակը մեծ վտանգ է Հայաստանի լեռնային գոտիներում: Հայկական բարձրավանդակը հրաբխային լեռներ են ու մեր հրաբխային գագաթների վրա եղանակը կարող է շատ արագ փոխվել: Բարձր լեռնային գոտիներում մինչև հուլիս շատ դժվար է հասկանալը՝ եղանակը ոնց է լինելու հաջորդ օրը: Կայծակը հիմնականում գագաթներին է խփում, պետք է այնպես հաշվարկես ժամանակը, որ հասցնես շուտ իջնել ներքև, մետաղական բաներ չունենաս մոտդ, հեռախոսդ անջատված լինի և այլն:
Մհեր Ավետիսյան
-Ովքե՞ր են այստեղ հիմնականում արշաների մասնակցում:
-Տեղացիներից սկսել են զբաղվել ավելի երիտասարդ տարիքի մարդիկ: Քիչ չեն նաև մեծերը, նկատի ունեմ՝ 40-ն անց մարդիկ: Նման վիճակագրություն չկա, բայց ինչքանով ես եմ հասկացել, մեր խմբերին միանում են հիմնականում օֆիսային աշխատանք իրականացնող մարդիկ, ովքեր ամբողջ օրը սենյակում նստած են իրենց համակարգչի դիմաց ու իրենց շաբաթ-կիրակին նախընտրում են այդպես անցկացնել:
–Իսկ ո՞ր երկրներից են Հայաստան գալիս ու մասնակցում արշավների:
-Ես հենց դրսի տուրիստների հետ եմ աշխատում: Եթե ընդհանրապես Հայաստանում տուրիզմի մասին խոսենք, կան հիմնական երկրներ, որտեղից գալիս են Հայաստան, բայց դա չի վերաբերվում լեռնային տուրիզմին, որովհետև մարդիկ կան, որ գալիս են Հայաստան հենց արշավելու համար, ու կարող են գալ այնպիսի երկրներից, որտեղից առաձնակի հոսք չկա դեպի Հայաստան: Գերմանիա, Իտալիա և Ֆրանսիա, դրանք այն հիմնական երկրներն են, որտեղից մեծ հոսք կա արշավների առումով, Սկանդինավներից՝ ավելի քիչ: Իսկ, օրինակ, Արարատի վերելքներին կազմակերպվող արշավներին խմբերում մեծամասնություն են կազմում հայերը, բայց արտասահմանցիներ ևս միանում են:
– Լեռնային տուրիզմը Հայաստանում ի՞նչ ուղղություններ ունի, որոնք հետաքրքիր են արշավային տուրերի տեսանկյունից:
-Հիմնական ուղղություն ասելը հարաբերական է, որովհետև Հայաստանը շատ հետաքրքիր երկիր է ընդհանարպես արշավների տեսանկյունից: Մեր երկիրը փոքր է, բայց ունենք շատ ցածր ու բարձր տեղեր, ու շատ կարճ ժամանակահատվածում կարելի է ինչ-որ ճանապարհ հաղթահարել: Սեզոնից կախված՝ ուղղությունը փոխվում է:
Մհեր Ավետիսյան
-Այսինքն՝ Հայաստանում բոլոր սեզոններին արշավներ են իրականացվո՞ւմ:
-Մենք բոլոր սեզոններին ունենք արշավներ: Թյուր կարծիք կա Հայաստանում ձմեռային արշավների վերաբերյալ: Այնպես չէ, որ ձմեռը գալիս է, արջի քուն ենք ընկնում, արշավների չենք գնում: Իրականում ձմեռային ուղղություններն ավելի շատ են, քան, օրինակ, օգոստոսին:
–Ամեն դեպքում, մի քանի ուղղություն կնշե՞ք՝ որոնք տուրիստների համար հետաքրքիր կարող են լինել:
-Մենք նայում ենք՝ տուրիստն ինչքան ժամանակ ունի ու ինչքան ժամանակ է պատրաստ ծախսել ճանապարհի վրա: Որպես Երևանին մոտ, հասանելի ուղղություններ՝ մենք առաջարկում ենք Հատիս, Արայի լեռ, Գեղամա լեռնաշղթա, Արագած, իսկ երկար օրեր ունենալու դեպքում՝ արդեն Լոռիում և Տավուշում հազարավոր ուղղություններ կան: Կան ուղղություններ, որոնք մի քիչ ավելի շատ ծանրաբեռնված են, օրինակ, Լաստիվեր կամ Պարզ լճից Գոշ, և կան հազարավոր ուղղություններ, որոնք անհայտ են, ու, կարծես, այդ հատվածը թաքնված Հայաստանը լինի:
–Ո՞ւմ խորհուրդ կտաք մասնակցել արշավների և ո՞ւմ խորհուրդ չեք տա մասնակցել:
-Խորհուրդ կտամ մասնակցել բոլորին, որովհետև կան շատ թեթևից մինչև շատ բարդ ուղղություններ: Բարձր լեռնային արշավներին խորհուրդ չեմ տա մասնակցել միայն առողջական խնդիրներ ունեցող մարդկանց: Նրանք, ովքեր ունեն ճնշման հետ խնդիրներ, սիրտ-անոթային հիվանդություններ, ծանր քաշի հետ կապված խնդիրներ կարող են անցնել միայն թեթև արահետներ:
Մհեր Ավետիսյան
-Ի՞նչ հետաքրքիր դեպք կհիշեք, որ պատահել է ձեր տուրերի ժամանակ:
-Ամեն արշավի ժամանակ հետաքրքիր դեպքեր շատ են լինում, որովհետև հավաքվում են լրիվ տարբեր մարդիկ՝ զարգացած ու տարբեր աշխարհայացքներով: Մի անգամ Արագածի խառնարանում դեպք եղավ: Փոքր խումբ էր, տեղացիների հետ էինք ու մասնակիցները երիտասարդ էին ու անփորձ, ու վրաններից մեկը տեխնիկական խնդիրների պատճառով՝ լավ չէր փակվում, ես այդ պահին իմ վրանն էի հավաքում: Տեսնելով, որ չեն կարողանում փակել վրանը, երիտասարդները որոշեցին այդպես բաց վիճակում վերցնել վրանը ձեռքներին ու քայլել: Արագածի խառնարանից մինչև մեքենայի մոտ բավականին երկար ճանապարհ է, կարելի է ասել՝ կես օր կտևի, որ հասնեն, իսկ նրանք որոշեցին բաց վրանը ձեռքներին այդպես քայլել: Արշավականի համար դա շատ ծիծաղելի պատմություն է, որովհետև այդ քամու մեջ, բարձր լեռնային գոտում բացած վրանը ձեռքներին քայլելը շատ դժվար կլիներ: Ես ուղղակի հավաքեցի վրանն ու դրեցի ուսապարկում, ասացի՝ դե, քայլեք:
-Արշավներն ի՞նչ ազդեցություն են ունենում մարդու վրա:
-Սեղանների մոտ կենաց խմելու, թուրքական, բայց անունը հայկական դրած երգեր լսելու փոխարեն՝ հայրենասիրությունը պետք է սկսել արշավներից: Մեր մշակութային ունեցվածքի զգալի մեծամասնությունը ոտքով հասանելի տեղերում են, մարդիկ գաղափար չունեն վիշապաքարերի, ժայռապատկերներ մասին, գաղափար չունեն ինչ-որ լքված կամ շատ վաղ ժամանակվա մատուռների մասին: Արշավելը նաև հայրենասիրություն է: Բնությունը գնահատողն աղբ չի թափի գետնին, այսինքն՝ դա դաստիարակություն է, ապրելակերպ է: Ընդհանրապես ես խորհուրդ կտամ, որ փոքր երեխաներն էլ ինչ-որ խմբերով հետաքրքիր արշավների գնան, որովհետև այդպես կսկսեն սիրել իրենց երկիրը:
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
Արշավներ Հայաստանում
Վերելք Գոմբակ լեռ
Արշավ դեպի Ռապի լիճ
Վերելք Դիմաց լեռ
Արշավ Հորսից Աղավնաձոր
Արատեսի հրաշալիքները
Վերելք Անփայտ Մայմեխ լեռ
Վերելք Խուստուփ լեռ
Արշավ Թեղենիս լեռ և Ծաղկունյաց լիճ
Արշավ դեպի Խոսրովի արգելոցի ջրվեժներ
Մանկական արշավների կարևորությունը
/in Բլոգ /by armeniangeographicԱրշավների դրական ազդեցությունների մասին երկար կարելի է խոսել, սակայն այժմ անդրադառնանք նրան, թե դրանք ինչպես կարող են ազդել հենց փոքրիկների զարգացման վրա:
Երեխաներ
Գաղտնիք չէ, որ բնության մեջ ժամանակ անցկացնելը դրական է անդրադառնում ոչ միայն մարդու ֆիզիկական, այլև հոգեկան առողջության վրա: Իսկ եթե մարդը փոքր տարիքից առողջ ու երջանիկ ապրելակերպով է ապրում, արդեն երիտասարդ տարիքում նա ավելի արդյունավետ ու հաջողակ կլինի: Արշավելը այն զբաղմունքներից է, որն անգամ մեծ տարիքում կարող է հիմնովին փոխել մարդկանց աշխարհայացքն ու ապրելակերպը, դարձնել նրանց ավելի խաղաղ ու երջանիկ: Հասկանալի է, որ եթե երեխաները փոքր տարիքից սկսեն արշավների գնալ, այն բնականորեն նրանց մեջ կսերմանի այնպիսի արժեքներ, որոնք հետագայում նրանց ուղղակի թևեր կտան: Ներկայացնում ենք այն արժեքները, որոնք երեխաները կարող են ձեռք բերել արշավելու արդյունքում:
Հոգատարություն բնության հանդեպ
Լինելով բնության գրկում՝ երեխաներն ավելի հստակ են տեսնում այն վնասները, որ մարդը կարող է հասցնել ու հասցնում է իրեն ու շրջակա միջավայրին: Երբ երեխաներին ասում են՝ «մի՛ աղտոտեք բնությունը», նա կարող է այդ նախադասության իմաստը լավ չպատկերացնել: Բայց երբ ինքը գտնվում է այդ բնության մեջ ու տեսնում է, թե բնությունն ինչպես է մեռնում այդ ամենի արդյունքում, ավելի գիտակից է դառնում:
փոքրիկ տղան արշավի ժամանակ
Հարգանք և կարեկցանք
Կախված քո կյանքի պայմաններից՝ հարգանքը դժվար է սովորելը, բայց այն երեխաները, որոնք արշավում են ու շատ ժամանակ են անցկացնում բնության հետ, սովորում են հարգալից լինել բնականորեն: Երբ նրանք ճանապարհներին ուսումնասիրում են թռչյունների բները, կենդանիների ձագերին և նման այլ երևույթներ, նրանք կարեկցանքով ու հարգանքով են լցվում ուրիշ էակների նկատմամբ:
Ընկերասիրություն
Շատ հին մի ասացվածք կա, որ մարդկանց իսկապես ճանաչում ես նրանց հետ ճանապարհ անցնելուց հետո: Այսպիսով, երեխաները, արշավների մասնակցելով, սովորում են, թե ինչ է նշանակում լինել իսկական լավ ընկեր: Այն դժվարանցանելի ճանապարհները, որ նրանք անցնում են այլ երեխաների հետ, մտերմացնում են նրանց, սովորեցնում օգնել միմյանց ինչ-որ ճանապարհի հատված անցնել կամ կիսվել ունեցած սնունդով ու ջրով:
դժվարանցանելի ճանապարհներ
Աշխատասիրություն
Ծողները փոքր տարիքից ցանկանում են, որ իրենց երեխաները չլինեն ալարկոտ և ծույլ, սակայն ոչ հաճախ են կարողանում աշխատասիրություն սերմանել իրենց երեխաների մեջ: Շատ հաճախ փոքրիկներն իրենք էլ չեն հասկանում ինչ են սիրում, ինչ չեն սիրում, դրա համար չեն իմանում՝ ինչպես արդյունավետ կառավարեն իրենց ժամանակը: Արշավների ընթացքում երեխաները երկար ճանապարհներ են անցնում ու հասնելով վերջնակետին՝ բավարարվածության զգացում ունենում ու գիտակցում, որ այդքան ճանապարն իզուր չեն անցել: Նրանք գործնականորեն համոզվում են, որ ֆիզիկական աշխատանքն իրականում կարող է շատ ավելի մեծ հաճույքի հանգեցնել, քան նստակյացությունը: Արշավներից հետո նրանք լցվում են եռանդով ու ոգևորվածությամբ, ինչի արդյունքում ավելի հաճույքով ու էներգիայով են տրվում այլ աշխատանքներ կատարելուն:
Խիզախություն ու դիմացկունություն
Արշավները փոքրիկներին կոփում են ու պատրաստում կյանքի դժվարություններին: Հարմարավետության գոտուց դուրս մեծացած երեխաները միշտ էլ ավելի ուժեղ ու դիմացկուն մարդիկ են մեծանում: Ճանապարհներին նրանք սովորում են տարբեր անհարմարությունների պայմաններում քայլել ու երջանիկ զգալ: Այդ արշավները նրանց համար իսկական կյանքի դասեր են դառնում, ցույց են տալիս, որ խորդուբորդ ճանապարհներ միշտ էլ կլինեն, սակայն դրանց հաղթահարելն ու բարձրունքներին հասնելը երբեք անհնար չէ: Մանկական արշավներ Հայաստանում նույնպես ցույց են տվել այս դրույթի իրավացիությունը:
Մանկական արշավներ Հայաստանում
Մանկական արշավները Հայաստանում
Վերջին տարիներին մանկական արշավներ Հայաստանում նույնպես մեծ տարածում են գտնում: Սա խոսում է այն մասին, որ մարդիկ ավելի լավ են գիտակցում, թե ինչպես կարող են նպաստել իրենց երեխաների աճին ու զարգացմանը: Armenian Geographic-ը նույնպես իրականացնում է մանկական արշավներ Հայաստանում տարբեր ուղղություններով: Այս արշավներին կարող են մասնակցել 8-15 տարեկան երեխաները:
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
Արշավներ Հայաստանում
Վերելք Գոմբակ լեռ
Արշավ դեպի Ռապի լիճ
Վերելք Դիմաց լեռ
Արշավ Հորսից Աղավնաձոր
Արատեսի հրաշալիքները
Վերելք Անփայտ Մայմեխ լեռ
Վերելք Խուստուփ լեռ
Արշավ Թեղենիս լեռ և Ծաղկունյաց լիճ
Արշավ դեպի Խոսրովի արգելոցի ջրվեժներ