Ի՞նչ մասնագիտություն ունես և ո՞ր ոլորտում ես աշխատում:
Բանասեր եմ։ Աշխատում եմ որպես թարգմանիչ։ Դասավանդում եմ Հայ-ռուսական (Սլավոնական) համալսարանում։
Նարե Մկրտչյան
Ե՞րբ և ինչպե՞ս որոշեցիր առաջին անգամ մասնակցել արշավի, ու ո՞նց անցավ քո առաջին արշավը, ի՞նչ զգացողություններ ունեիր:
Առաջին արշավս եղել է 2011 թվականի մայիսին, Խոսրովի ջրվեժներ էինք գնացել։ Զգացողություններս անմոռանալի էին, վերջում արդեն գրեթե լացում էի ու չէի ուզում քայլել։ Դրանից հետո հասկացա, որ սա այն է, ինչ պակասում էր իմ կյանքում։
Արշավներին մասնակցելուց հետո՝ ի՞նչ է փոխվել քո մեջ ու քո կյանքում:
Ռուսաստանում եմ մեծացել ու Հայաստան գալուց հետո միշտ մոտս զգացողություն կար, որ ես եկած եմ, գուցե մի փոքր օտար, բայց որոշ ժամանակ արշավներ գնալուց հետո հասկացա, որ՝ չէ, ամբողջ Հայաստանն իմն է։
Նարե Մկրտչյան
Ի՞նչ են տալիս քեզ լեռները, ի՞նչ ես փնտրում լեռներում:
Փոքր երեխա լինելու հնարավորություն են տալիս։ Կարող ես լինել անլուրջ, անմիջական մի փոքր հիմար ու անսահման երջանիկ։
Կա՞ մի ստեղծագործություն, որ ասոցացնո՞ւմ ես լեռների կամ արշավների հետ:
Դեռ վաղ ուսանողական տարիներին, երբ արշավներ չէի գնում, բոլոր նոթատետրերիս առաջին էջում Բայրոնի այս բանաստեղծությունն էի արտագրում։ “There is a pleasure in the pathless woods, There is a rapture on the lonely shore, There is society, where none intrudes, By the deep Sea, and music in its roar: I love not Man the less, but Nature more, From these our interviews, in which I steal From all I may be, or have been before, To mingle with the Universe, and feel What I can ne’er express, yet cannot all conceal.”
Նարե Մկրտչյան
Ո՞րն է քո ամենահիշարժան ու տպավորիչ արշավը: Ինչո՞վ է այն առանձնանում:
Դժոխքի ձորի ու Նարեի ջրվեժի բացահայտումը։ Կարծում եմ՝ կարիք չկա պարզաբանելու, թե ինչու։
Ի՞նչ ուղղություններ կան, որ դեռևս չես հաղթահարել, բայց նպատակ ունես անել ապագայում:
Այս պահին երազում եմ Կուսանաց լեռան մասին։ Ունեմ նաև շատ վաղեմի երազանք՝ Կապուտան լիճը։
Նարե Մկրտչյան
Որո՞նք են այն երեք հիմնական բառերը, որոնք կարող են նկարագրել քո զգացմունքներն արշավների ընթացքում:
Դժվարանում եմ երեք բառ ընտրել:
Ըստ քեզ՝ ովքե՞ր են արշավականները:
Իմ խելքի մարդիկ:
Ինչպե՞ս հայտնվեցիր ArmGeo ակումբում (այսինքն՝ սկսեցիր պարբերաբար արշավների հաճախել մեր թիմի հետ)
Դեռ մինչև ակումբի հիմնադրումը պարբերաբար արշավում էի Տիգրանի հետ։ ArmGeo-ն էլ որ ստեղծվեց, ես արդեն ավտոմատ կերպով դրա մեջ էի։
Նարե Մկրտչյան
Ի՞նչ խորհուրդ կտաս նրանց, ովքեր ուզում են, բայց դեռևս չեն համարձակվում հարմարավետության գոտուց դուրս գալ ու արշավների գնալ:
Արշավը միայն ժամանց չէ, որ ընտրես՝ ուզում ես այսպես ժամանակդ անցկացնել, թե ուրիշ բանով զբաղվել։ Դա մի ուրիշ կյանք է, որը շատ ավելի բնական է, քան քաղաքի մեր կյանքը։ Հիմա այնպես է ստացվել, որ մեզ համար քաղաքում ապրելը սովորական է, իսկ բնության մեջ լինելու համար ինչ-որ ուժ է պետք գործադրել, համարձակություն դրսևորել։ Սա, իհարկե, իմ շատ սուբյեկտիվ կարծիքն է, բայց արշավ չեկող մարդը ինչ-որ կարևոր բան է բաց թողնում, հարուստ ու հետաքրքիր կյանքից մի մեծ հատված չի տեսնում ու չի ընկալում։ Այնպես որ, մի բան կարող եմ խորհուրդ տալ․ եկեք, տեսեք՝ ինչ է, նոր մտածեք՝ ձերն է, թե ձերը չէ։
Ուզո՞ւմ ես դառնալ ակումբի անդամներից մեկը: Միացի՛ր մեր արշավներին:
Շախմատ հայկական լեռներում շարքի հեղինակն է մեր լեռնային ուղեկցորդ, բլոգգեր Սուրեն Աղաբեկյանը: Նա արդեն մի քանի տարի է՝ իր բլոգում ներկայացնում է շախմատային խաղերի վերլուծություններ անգլախոս լսարանի համար, ու դա անում է նաև լեռների գագաթներից: «Chess with Suren» յութուբյան ալիքն ունի առանձին ենթաբաժին, որտեղ Սուրենը ներկայացնում է իր վերլուծությունները լեռներում:
Երանոսի լեռներ / Սուրեն Աղաբեկյան
Ինչպե՞ս սկսվեց արշավային կյանքը
Մեզ հետ զրույցում նա պատմեց, որ սկսել է արշավել 2010 թվականից. «Առաջին գագաթը, որ բարձրացել եմ, Լոռու մարզում գտնվող Բովաքար լեռն էր, որից հետո միացա ԵՊՀ ֆիզկուլտուրայի ամբիոնի դասախոս Բաբուրյանի կազմակերպած արշավին, ու միասին հասանք Արագածի Հյուսիսային գագաթ։ Էդպես էլ մնացի սարերում…»:
Սուրենը պատմում է, որ, որ երբ դեռ նոր էր արշավների գնում ու իր համար նոր սարեր բացահայտում, երբեք չէր պատկերացնում, որ դա կարող է մի օր նաև եկամտաբեր լինել. «…Մինչև ընկերս չառաջարկեց տուրիստների մի փոքր խումբ տանել Գեղամա լեռներ»։
Արարատ լեռան երկրորդ ճամբար / Սուրեն Աղաբեկյան
Խոսելով իր բլոգը սկսելու գաղափարի մասին՝ Սուրենն ասաց, որ ինքը երկար ժամանակ ցանկանում էր YouTube-ում ճամփորդական բլոգ վարել, բայց քանի որ շախմատային բլոգը նվազ ժամանակատար ու ծախսատար է, որոշել է սկզբում դրա վրա կանգ առնել. «Բլոգը վարում եմ անգլերեն լեզվով, հիմնականում վերլուծում եմ պատմական պարտիաներ և ներկայացնում էտյուդների հնարամիտ լուծումները։ Բավականին մեծ աուդիտորիա ունեմ. արդեն ավելի քան 111 հազար հետևորդ… Արշավական բլոգն էլ կարծես սկսել է կամաց-կամաց գլուխ գալ…»:
Շախմատ հայկական լեռներում
Սուրենը գտնում է՝ YouTube-ի անսահման տեսանյութերի լաբիրինթոսում չկորչելու և առանձնանալու համար հարկավոր է ոչ ստանդարտ լուծումներ գտնել. «Որոշեցի գնալ խելահեղ քայլի ու մի օր էլ մագնիսական փոքր շախմատը հետս տարա Աժդահակի գագաթ ու ընկերոջս օգնությամբ նկարեցի առաջին տեսանյութը: Հետևորդներիս դա շատ դուր եկավ, ես էլ նայում, ծիծաղում էի տարօրինակ քայլիս վրա… Այդպես, որոշեցի շարունակել ու տեսանյութերի համար նոր լեռներ թիրախավորել… Տրոիցկու հնարամտությունը փայլեց Աժդահակի ամպամած գագաթին, Տալի թագուհուն զոհաբերեցի Նժույգ լեռան վրա, իսկ Կասպարյանի էտյուդներից մեկն էլ հասցրեցի մինչև Արարատի գագաթ»:
Արարատ լեռան երկրորդ ճամբար / Սուրեն Աղաբեկյան
Սուրենն ընտրել է անգլերեն լեզուն իր բլոգի համար, քանի որ այն օգնում է դուրս գալ միջազգային բազմամիլիոնանոց լսարան: Խոսելով ընթացքում ունեցած դժվարությունների մասին՝ նա ասաց, որ եղել է, որ մի անգամ էտյուդի լուծումն է մոռացել, պատասխանն էլ մնացել էր նստած մարտկոցով հեռախոսի մեջ. «Բարեբախտաբար հնարը գտա… Մի անգամ էլ Աղթամար կղզում ոստիկանը արգելեց տեսանյութ նկարել, և նրան շատ տարօրինակ թվաց, երբ տեսավ շախմատս։ Երբ ասացի, որ սա ընդամենը շախմատ է, և որևէ քաղաքական հարց չեմ քննարկում, կոտրատված անգլերենով ասաց. «Satranc good, tripod problem» (թարգ. շախմատը լավ է, հենակն է խնդիր): Պարզվեց, որ ֆոտոապարատի հենակի (շտատիվ) առկայությունը դիտարկվում է որպես պրոֆեսիոնալ նկարահանում, որի համար հատուկ թույլտվություն է պետք։ Բարեբախտաբար ժանդարմերիան ուշացել էր, և արդեն նույն տեսանյութը 2-րդ անգամ էի նկարում ապահովության համար։ Պարզվեց՝ առաջինը հաջող էր…»:
Շախմատային ուղղությունները
Սուրենն ասում է՝ իր տեսանյութերը նկարելու համար լեռնային ուղղություններն ընտրելիս՝ հիմնականում կարևորում է գեղեցիկ տեսարանը. «Բայց ժայռապատկերներն ու վիշապաքարերը ևս հասցրեցին հայտնվել շախմատի հետ կողք կողքի։ Ի դեպ, մի քանի շատ հաջող տեսանյութեր նկարել եմ հենց ArmGeo-ի հետ արշավի մասնակցելիս։ Հիանալի են ստացվել հատկապես Երանոս, Նժույգ, Այրիքար լեռներում ու Արարատի 2-րդ ճամբարում արված տեսանյութերը»։
Աղթամար կղզի / Սուրեն Աղաբեկյան
Խոսելով առաջիկա տեսանյութերի մասին՝ Սուրենն ասաց, որ եթե խոչընդոտներ չլինեն, նախատեսում է Հերունու ազգային տիեզերական կենտրոնում մի քանի տեսանյութ պատրաստել. «Քանի որ լսարանս մեծ է, շատ հաճախ փորձում եմ այնպիսի տեղեր ընտրել, որոնք կգրավեն արտասահմանցիների հետաքրքրությունը, և ավելի ճանաչելի կդառնան։ Դրան էին միտված ժայռապատկերների և վիշապաքարերի մոտ արված տեսանյութերը, բայց պլանավորում եմ այս շարքը շարունակել»:
Սուրենը գտել է իր երկու սիրելի զբաղմունքը համատեղելու հինալի միջոց, ու շախմատ հայկական լեռներում մտահաղացումը նրան ստեղծագործելու ու շախմատային վերլուծությունները հետաքրքրիր ու ոչ ստանդարտ ձևով ներկայացնելու հնավարություն է տվել:
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
Հրեշտակների ձոր անունով հայտնի դեղնակարմրավուն ժայռաբեկորներով շրջապատված կիրճը գտնվում է Արարատի մարզի Վեդի քաղաքի հարևանությամբ: Վերջին շրջանում զբոսաշրջային այս ուղղությունը բավական հայտնի է դարձել թե՛ տեղացիների, թե՛ զբոսաշրջիկների շրջանում: Այն գտնվում է Երևանից 55 կիլոմետր հեռավորության վրա:
Մարզի այդ հատվածն առհասարակ աչքի է ընկնում ժայռոտ կիրճերով, սակայն Հրեշտակների ձորը մյուսներից առանձնանում է իր յուրօրինակությամբ ու գեղեցկությամբ:
Հրեշտակների ձոր
Հրեշտակների ձոր հասնելու համար հարկավոր է գնալ Վեդի քաղաքի հարևանությամբ գտնվող Դաշտաքար գյուղը, որի դարպասների ձախ հատվածում էլ կտեսնեք դեպի կիրճ տանող ճանապարհը ցույց տվող առաջին նշանը: Այդտեղից անհրաժեշտ է անցել 3.3 կիլոմետր մինչև կհասնեք Հրեշտակների ձոր:
Հենց Հրեշտակների ձորը շատ կարճ է, ու այդ փոքր հատվածում բուսականություն գրեթե չկա: Արահետը շրջապատված է գեղեցիկ ժայռաբեկորներով, որոնք տեղանքին խորհրդավորություն են հաղորդում:
Հրեշտակների ձորի արշավը շատ հաճախ ուղեկցվում է Իլկասար լեռան վերելքով։ Արշավի սկզբում բարձրանում ենք Իլկասար, այնուհետև շարունակում դեպի Հրեշտակների ձոր։
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
«Եթե Կատարը սեռ ունենար, երևի հայ աղջիկ կլիներ. դժվար հասանելի, բայց երբ բացահայտես, կտեսնես ամբողջ հմայքը»,-նշում է վերջերս մեր արշավական խմբին միացած Աննա Խաչատրյանը՝ խոսելով դեպի Կատար լեռ էքսպեդիցիոն արշավի մասին:
Վերելք Կատար լեռ / Աննա Խաչատրյան
Առաջին անգամ Կատարում
Կատար լեռը Խուստուփ-Կատար լեռնաշղթայի երկրորդ ամենաբարձր գագաթն է՝ Խուստուփից հետո: Մեր տեղեկություններով՝ այն դեռևս ոչ ոք չէր բարձրացել, ու այս էքսպեդիցիոն արշավի շրջանակներում մենք առաջինն էինք, որ բարձրացանք 3012 մետր բարձրություն ունեցող, հիասքանչ ու տպավորիչ տեսարաններով այս գագաթը: Երկօրյա այս արշավը լի էր արկածներով ու նոր բացահայտումներով:
Վերելք Կատար լեռ
«Ժամեր, կիլոմետրեր, ու մենք Տաթև գյուղում ենք: Բախտի բերմամբ առաջին անգամ գիշերում ենք ոչ թե վրաններում, այլ՝ մի փակ տարածքում (որտեղ ու ինչու, մի օր կպատմեմ): Առավոտյան շուտ արթնանում ենք, մեքենաներով բարձրանում մինչև 2700մ ու այստեղից էլ սկսում վերելքը դեպի Կատար: Սկզբում թվում է, թե վերելքը հեշտ է լինելու. մի քիչ մառախուղ, չորս կողմն էնքան սիրուն տեսարաններ՝ աչքդ չի կշտանում, ուզում ես անընդհատ նկարել: Բայց մինչև գագաթ հասնելը հասցնում ես ընկնել, հոգնել, շնչակտուր լինել: 3 ժամ անց հասնում ենք գագաթ (3012 մ): Երևի ավելի հաճելի զգացողություն չկա, քան էն հաղթական զգացումը, երբ գագաթը գրավված է: Փաթաթվում ես արշավական ընկերներիդ ու շնորհավորում: Էդ պահերին ամեն ինչ էնքա՜ն սիրուն ու ուրիշ է»,- պատմում է Աննան:
Վերելք Կատար լեռ / Աննա Խաչատրյան
Սա Աննայի առաջին էքսպեդիցիոն արշավն էր. «Գժվելու բան է հասկանալ, որ ներկաներից ոչ ոք (առավել ևս Հայաստանում ոչ մի արշավախումբ) դեռևս չի բարձրացել Կատար, ու ես այն երջանիկ 16-ի մեջ եմ, ով առաջինը դա կանի: Կարծում եմ՝ հենց այդ պատճառով էլ այս արշավը ընդմիշտ առանձնահատուկ կլինի ինձ համար»:
Ամենաբարդ ուղղությունը
Նա նշում է, որ ֆիզիկապես սա իր համար ամենաբարդ ուղղությունն էր. «Մի պահ սիրտս արագ էր զարկում, շունչս կտրվում էր, ու հոգնել էի, բայց մտքումս անընդհատ կրկնում էի, որ իրավունք չունեմ չբարձրանալու: Խումբն արդեն գագաթին էր, երբ ես միացա նրանց: Վերջինն էի, բայց՝ անչափ երջանիկ, որ ստացվեց հաղթահարել»:
Վերելք Կատար լեռ
Անդրադառնալով այդ օրվա հիշարժան ակնթարթներին՝ Աննան ասաց. «Երբ հասանք գագաթ, Հրաչուհին ամբողջ խմբին ArmGeo կրծքանշաններ նվիրեց: Հետաքրքիր սիմվոլիկա կար էդ պահի մեջ, նման էր մեդալ ստանալուն»:
Վերելք Կատար լեռ
Աննան պատմում է, որ արշավել սկսել է, երբ դեռ 12-13 տարեկան սկաուտ էր. «Առաջին վրանային բանակումները Բյուրականում ուրիշ երկրներից եկած սկաուտների հետ էին: Հետո՝ դասեր, համալսարան ու տարիներ տևող դադար: 3 տարուց ավել հետևել եմ ArmGeo-ին ու ինչ-ինչ պատճառներով չէի միանում արշավներին: Վերջնականապես վարակեց ինձ եղբայրս, երբ 2019-ին սկսեց արշավել: Ինքն ինձ բերեց ArmGeo, ու ես ինձ այլևս այս մեծ ընտանիքի մաս եմ համարում»:
Անվերջ բացահայտումներ
Աննան ասում է՝ անհնար է թվարկել այն բոլոր պատճառները, ինչի համար ինքը մասնակցում է արշավների. «Օրինակ պաշտում եմ լեռներում մայրամուտերն ու արևածագերը, գույները, երկար քայլելուց հետո էն հաճելի հոգնածությունը, մարդկանց հետ ծանոթություններն ու հանդիպումները նրանց հետ՝ ում հետ արդեն լիքը հիշողություններ կան: Մյուս կողմից էլ արշավներն անվերջ բացահայտումներ են, առաջին հերթին բացահայտում ու ավելի լավ ես ճանաչում քո «ես»-ը, հետո կողքիդ արշավականին, հետո բնությունը: Իրականում դեռ շատ վախեր ունեմ, լեռներում էն ուժեղ Աննային եմ փնտրում: Մի օր հաստատ կգտնեմ»:
Վերելք Կատար լեռ
Աննան 2 ամիս է, ինչ մասնակցում է արշավների, բայց, ասում է՝ արդեն այնքան հիշողություններ կան, որ կարծես շատ ավելի շատ ժամանակ է անցել. «Ամեն արշավը կարծես ինձ «restart» անի ու հետո տուն ճանապարհի: Ամիսների դադարից հետո վերջապես մոտիվացված եմ աշխատելու ու իրագործելու պլաններս»:
Ընկերանում եմ Հայաստանի հետ
Այս ընթացքում արշավականը հասկացել է, որ ինքը լավ չի ճանաչել Հայաստանը. «Միշտ կարծել եմ, որ ուրիշ երկրները բացահայտելուց առաջ պետք է ճանաչես քո երկիրը: Արշավելով հասկացա, որ նոր-նոր ընկերանում եմ իմ երկրի հետ»:
Աննան նաև ունի բլոգ, որտեղ պատմում է իր ճամփորդությունների ու առհասարակ իր մասին. «Կարծում եմ իմ բլոգը, իմ «ես»-ի լիարժեք արտացոլանքն է: Նկատել դետալներ, փոխանցել մթնոլորտը, կիսվել մտքերով ու այդ ամենն անել իմ ոճով ու ձեռագրով: Ուզում եմ, որ հայկական յութուբը ևս ունենա որակյալ կոնտենտ, ու իմ ներդրումն էլ փորձում եմ ունենալ՝ կիսվելով տեսածովս: Շատերը չեն պատկերացնում՝ իրականում արշավական կյանքն իրենից ինչ է ներկայացնում, իսկ արշավները հիմա իմ կյանքում առանձնահատուկ տեղ ունեն, հետևաբար լավ առիթ է այս թեմայի մասին խոսելու, ցույց տալու ու վարակելու»:
Աննա Խաչատրյան
Աննան արդեն երազում է բացի Հայաստանից՝ արշավել նաև այլ երկրներում: Նա կարծում է՝ իր կյանքում արշավները վերագտնելու հետ մեկտեղ՝ նոր հետաքրքիր փուլ է սկսվել:
Ամփոփելով խոսքը՝ Աննան ասում է. «Այլևս ընդմիշտ սիրահարված եմ լեռներին»:
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
Կատար լեռնազանգվածը գտնվում է Սյունիքի մարզում, Վերին Գիրաթաղ գյուղից 2,3 կմ հյուսիս-արևելք։ Լեռան հարավ-արևելյան լանջից է սկիզբ առնում Ողջի գետի ձախ վտակը՝ Շղարշիկը։
Լեռան գագաթնամերձ հատվածը ժայռոտ է։ Լանջերը մասնատված են կիրճերով ու ձորակներով, ծածկված են ալպյան մարգագետիններով։
Գագաթից բացվում է հիանալի տեսարան դեպի Զանգեզուրի լեռները, Խուստուփ լեռը, Գիրաթաղի ձորը:
Լուսանկարները՝ Հրաչուհի Այվազյանի և Աղասի Մարտիրոսյանի
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
Առաջարկում ենք միասին անցկացնել հիշարժան օր և սովորել սապ քշել Ազատի կիրճի ամենագեղատեսիլ հատվածում՝ Ազատի ջրամբարում։
Առավոտյան Երևանից ամենագնաց մեքենայով ուղևորվում ենք դեպի Ազատի ջրամբար և OffRoad ճանապարհով մոտենում ենք Ազատի ջրամբարին։
Օրվա սկզբում կիրականացնենք թեթև արշավ ջրամբարի ափերով, որտեղից բացվում է գեղեցիկ տեսարան դեպի Ազատի կիրճն ու Երանոսի լեռնաշղթան։
Սապերի մասին կարող եք կարդալ մեր Սապբորդինգի մասին հոդվածում։
Մասնակիցներին տրամադրվելու է անհրաժեշտ գույքը։
Խմբի ուղեկցորդն ու հրահանգիչն է լողի պրոֆեսիոնալ մարզիչ Կարեն Սարգսյանը։
Սապբորդինգ Ազատի ջրամբարում
Սկզբում կանցնենք հրահանգավորում, որից հետո կփորձենք ինքնուրույն։
Ազատի ջրամբար
Մասնակիցներն իրենց հետ պետք է ունենան՝
Մեկօրյա սնունդ
Ջուր (առնվազն 1,5 լիտր)
Արևային ակնոց
Արևապաշտպան գլխարկ
Արևապաշտպան քսուք
Անձրևապաշտպան թիկնոց
Տաք հագուստ
Փոխնորդ շորեր
Հանդիպման վայրը` Սարյանի պուրակ (Մարտիրոս Սարյանի արձանի մոտ)
Հանդիպման ժամը` 9։30
Մասնակցության արժեքը` 18 000 դրամ
Արժեքի մեջ ներառված է՝
Ամենագնաց մեքենա
Գույքի տրամադրում
Ուղեկցորդի ծառայություն
Մասնակիցների թիվը՝ 4
Ինչպե՞ս գրանցվել՝
Քայլ 1։ Զանգահարել 043 00 5165 (Viva cell) հեռախոսահամարով կամ գրեք Armenian Geographic ֆեյսբուքյան էջին
Քայլ 2։ Մեր հետ առաջին անգամ արշավի մասնակցելու դեպքում պետք է անցնել հետևյալ հղումով և լրացնել տեղեկացված համաձայնությունը
Քայլ 3։ Կատարել փոխանցում ներքոնշյալ հաշվեհամարին։
Ստացող՝ ԱՐՄՋԵՈ ՍՊԸ (InecoBank)
Բանկային հաշիվ 2052 0222 1888 1001
Քարտային հաշիվ 2052 0222 1888 7001
ArCa: 4578 9100 0000 7199
Փոխանցումը կատարելիս անպայման նշեք Ձեր անուն-ազգանունը կամ հեռախոսահամարը և արշավի ուղղությունը։
Քայլ 4։ Վճարումը կատարելուց հետո անդորրագիրն ուղարկեք մեր էջին։
Գրանցումը համարվում է հաստատված վճարման անդորրագիրը մեր ֆեյսբուքյան էջին ուղարկելուց հետո։
Գրանցվելուց հետո կարող եք հրաժարվել մինչև արշավի նախորդ օրվա առավոտյան 12:00: Վերջին պահին հրաժարվողի գումարը վերադարձի ենթակա չէ։
ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ
Խնդրում ենք չուշանալ հանդիպման համար նախատեսված ժամից և առնվազն 10 րոպե շուտ լինել հանդիպման վայրում։ Ուշանալու և դրա պատճառով արշավը բաց թողնելու դեպքում գումարը ետ չի վերադարձվում։
Առաջարկում ենք միասին անցկացնել հիշարժան օր և սովորել սապ քշել։ Այս անգամ քշելու ենք բարձրալեռնային գեղեցկուհի Ակնա լճում։
Վաղ առավոտյան Երևանից ուղևորվում ենք Սևաբերդ գյուղ, որտեղից էլ բեռնատարով կհասնենք մինչև հրաբխային կոներով շրջապատված Ակնա լիճ։ Ակնա լիճը գտնվում է 3030 մետր բարձրության վրա։
Օրվա ընթացքում կբարձրանանք նաև Լճասար (3153 մ), որտեղից բացվում է հիանալի տեսարան դեպի Ակնա լիճ։
Սապերի մասին կարող եք կարդալ մեր Սապբորդինգի մասին հոդվածում։
Մասնակիցներին տրամադրվելու է անհրաժեշտ գույքը։
Խմբի ուղեկցորդն ու հրահանգիչն է լողի պրոֆեսիոնալ մարզիչ Կարեն Սարգսյանը։
Սապբորդինգ
Սկզբում կանցնենք հրահանգավորում, որից հետո կփորձենք ինքնուրույն։
Մասնակիցներն իրենց հետ պետք է ունենան՝
Ուսապարկ (պարտադիր)
Ձեռնափայտեր (պարտադիր չէ)
Մեկօրյա սնունդ
Ջուր (առնվազն 1 լիտր)
Դեղատուփ
Արևային ակնոց
Գլխարկ (արևապաշտպան և ձմեռային)
Տաք հագուստ
Լապտեր
Անձրևապաշտպան թիկնոց
Հագուստը պետք է լինի շարժումը չկաշկանդող, սպորտային: Կոշիկները՝ հաստ տակացուով (նախատեսված քայլքի համար):
Ձեզ հետ ունեցեք նաև փոխնորդ կոշիկներ, որպեսզի թրջվելու դեպքում փոխեք, իսկ ցեխոտվելու դեպքում չկեղտոտեք մեքենան:
Մեր արշավներին կարող են մասնակցել միայն 18-55 տարեկան միջին ֆիզիկական տվյալներ ունեցող անձինք, ովքեր չունեն առողջական խնդիրներ։
Հանդիպման վայրը` Սարյանի պուրակ (Մարտիրոս Սարյանի արձանի մոտ)
Հանդիպման ժամը` 7։00
Մասնակցության արժեքը` 15 000 դրամ
Արժեքի մեջ ներառված է՝
Ամենագնաց մեքենա
Գույքի տրամադրում
Ուղեկցորդի ծառայություն
Ինչպե՞ս գրանցվել՝
Քայլ 1։ Զանգահարել 043 00 5165 (Viva cell) հեռախոսահամարով կամ գրեք Armenian Geographic ֆեյսբուքյան էջին
Քայլ 2։ Մեր հետ առաջին անգամ արշավի մասնակցելու դեպքում պետք է անցնել հետևյալ հղումով և լրացնել տեղեկացված համաձայնությունը
Քայլ 3։ Կատարել փոխանցում ներքոնշյալ հաշվեհամարին։
Ստացող՝ ԱՐՄՋԵՈ ՍՊԸ (InecoBank)
Բանկային հաշիվ 2052 0222 1888 1001
Քարտային հաշիվ 2052 0222 1888 7001
ArCa: 4578 9100 0000 7199
Փոխանցումը կատարելիս անպայման նշեք Ձեր անուն-ազգանունը կամ հեռախոսահամարը և արշավի ուղղությունը։
Քայլ 4։ Վճարումը կատարելուց հետո անդորրագիրն ուղարկեք մեր էջին։
Գրանցումը համարվում է հաստատված վճարման անդորրագիրը մեր ֆեյսբուքյան էջին ուղարկելուց հետո։
Գրանցվելուց հետո կարող եք հրաժարվել մինչև արշավի նախորդ օրվա առավոտյան 12:00: Վերջին պահին հրաժարվողի գումարը վերադարձի ենթակա չէ։
ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ
Խնդրում ենք չուշանալ հանդիպման համար նախատեսված ժամից։ Խնդրում ենք առնվազն 10 րոպե շուտ լինել հանդիպման վայրում։ Ուշանալու և դրա պատճառով արշավը բաց թողնելու դեպքում գումարը ետ չի վերադարձվում։
Զանգեզուրի լեռների հյուսիսային հատվածը կոչվում է Ամուլսարի լեռներ, որի ամենաբարձր գագաթն է հանդիսանում Սառցալի լեռը։
Բարձրությունը՝ 3434 մ
Կոորդինատները՝ 39.905228, 45.788367
Սառցալի լեռ
Սառցալի լեռնագագաթը գտնվում է Վայոց ձորի և Արցախի սահմանագլխին, Զանգեզուրի լեռների հյուսիսային մասում, Ջերմուկ քաղաքից 10 կմ հյուսիս-արևելք։ Սառցալիի հյուսիսային լանջից է սկիզբ առնում Արփա գետի ձախ՝ Կենգերի վտակը, իսկ հարավարևմտյան լանջին է գտնվում Յոթնաղբյուրը։ Լեռան լանջերը ծածկված են քարակույտերով, ալպյան մարգագետիններով և թփուտներով։ Գագաթնամերձ հատվածը ժայռոտ է։ Հյուսիսարևելյան լանջերին են գտնվում բազմաթիվ գեղատեսիլ լճեր։
Սառցալիի ժայռապատկերներ
Սառցալի լեռան ստորոտին գտնվում են բազմաթիվ ժայռապատկերներ։
Սառացալիի ժայռապատկերները
Հազարամյակներ առաջ մարդիկ իրենց դրոշմն են թողել մուգ, արևահար մակերես ունեցող քարերի վրա։ Սև քարերի վրա բնիկների թողած առատ ու բազմազան պատկերներով աշխատանքային, ծիսական, որսի տեսարաններով, երկնային ուժերի վերաբերյալ պատկերացումների կոմպոզիցիաներով հարուստ ժայռապատկերները արտահայտում են համապատասխան դարաշրջանի մարդու նյութական և հոգևոր կյանքը։ Դրանք հարուստ նյութ են տալիս Հայկական լեռնաշխարհի բնակիչների կենցաղը, պաշտամունքը, սովորություններն ու արվեստը ուսումնասիրելու համար և կարևոր նշանակություն ունեն որպես պատմական սկզբնաղբյուրներ։
Լուսանկարները՝ Աղասի Մարտիրոսյանի և Հրաչուհի Այվազյանի
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
Հարսանիք լեռներում Շուշիի ազատագրման հայտնի ռազմական գործողությունը մեր օրերում իրական դրսևորումներ է ստանում Հայաստանի սարերում: Armenian Geographic-ի կազմակերպած դեպի Խուստուփ լեռ երկօրյա արշավի ժամանակ լեռան գագաթին խմբի մասնակիցներից երկուսը նշեցին իրենց ամուսնությունը:
Հարսանիք լեռներում
Հարսնացուն՝ Խուստուփի գագաթին
Զառա Դանիելյանը, որը հարսի շորերով Խուստուփի գագաթին շրջում էր և լուսանկարվում իր փեսացուի՝ Արմեն Բալքչյանի հետ, պատմում է, որ սարերում հարսանիք անելու գաղափարը վաղուց են ունեցել:
«Խուստուփը պլանների մեջ չէր մտնում, պետք է գնայինք Ալպեր՝ Իտալիայի կողմից, ուղղակի այս կորոնավիրուսի պատճառով կամ շնորհիվ հայտնվեցինք Խուստուփում: Խուստուփի մասին շատ էի լսել, նրա գեղեցկությունը նկարներով տեսել էի, կարելի է ասել, որ այն իմ համար ամենագեղեցիկ սարն էր: Միշտ նկարներ եմ տեսել, որ մարդիկ սարերում հարսանիք են արել, ուղղակի այդ հարսանիք կոչվածը ստացվեց երկու հոգով ու շատ անծանոթ, բայց արդեն մոտիկ մարդկանց հետ: Զգեստը կիսաշրջազգեստ էր, որ մայրս էր կարել: Երբ քողը միանգամից դրեցի, բոլորն ինձ նայեցին, չէին սպասում, որ այդ կերպարը պետք է ընդունեի: Ուղղակի նկարվեցինք, որ Հայաստանի սարերով երևայինք այդ կերպարի մեջ»,-պատմում է Զառան:
Հարսանիք լեռներում
Նա ասաց, որ իրենց իսկական հարսանիքը կայանալու է հոկտեմբեր ամսին, սակայն այս օրը նրանց համար խորհրդանշական է. «Դե, մենք մի քիչ արտասովոր բաներ ենք սիրում: Մեկը մեր լուսանկարներից մեկի տակ շատ սիրուն մեկնաբանություն էր գրել, որ «սա ձեր կյանքի առաջին բարձունքներից մեկն էր», ու, կարելի է ասել, էս բարձունքից սկսում ենք կյանքը: Նշանակության հետ կապված այդքան չենք խորացել, պետք էլ չի խորանալ, մենք զուտ մեզ շատ լավ են զգացել այդ ժամանակ, մի տաս տարի հետո նորից Խուստուփ կբարձրանանք ու կնշենք այդ օրը»:
Խուստուփ
Մենք հետաքրքրվեցինք, թե արդյոք արշավելը զույգի հետաքրքրությունների շրջանակում է եղել: Ի պատասխան՝ Զառան ասաց, որ սա նրանց առաջին համատեղ արշավն էր. «Դրանից առաջ ես եմ մի քանի անգամ բարձրացել, բայց լուրջ արշավ չի եղել, հավեսի համար: Ինձ թվում է՝ սա լավ սկիզբ է, որ շարունակենք արշավել, հատկապես ArmGeo-ի հետ, որովհետև շատ տպավորված ենք նրանցով»:
Մինչև Արարատ
Զառան ասում է՝ իրենք ֆիզիկապես պատրաստված չեն եղել այդ վերելքի համար, դրա համար դժվար է եղել իրենց համար. «Ֆիզիկապես այդքան պատրաստված չէինք, հատկապես՝ ես, Արմենը պատրաստված էր: Սկիզբը շատ հետաքրքիր էր, հատկապես, երբ արևածագը տեսանք: Արմենը նաև լուսանկարիչ է, ինքը նաև նկարում է, ու բացի այդ շորից՝ մեզ հետ տարել էինք նաև ապարատ՝ իր ամեն ինչով, այսինքն՝ ծանրություն ունեինք մեզ վրա, բայց արժեր: Իմ համար դժվար էր: Այնտեղ մի երկու ջուր վերցնելու տեղ կա, առաջին տեղում Արմենն իր ապարատի հենակը թողեց, հետ գալուց վերցրեցինք»:
Խուստուփ
Հարցին՝ այդ դժվար վերելքը հաղթահարելուց ու հարսանիքը Խուստուփի գագաթին նշելուց հետո՝ ի՞նչ զգացողություններ ունեիք՝ Զառան այսպես պատասխանեց. «Այնքան արագ ստացվեց, որ հիմա հարցնում եք, աղոտ եմ հիշում այդ պահը, որովհետև ոնց որ օդի մեջ լինեինք, ու այդքան բարձրության վրա՝ թվում էր ամբողջ Հայաստանը դիմացներս մի ափի մեջ էր, աչքերիս չէի հավատում, որ նման բարձրության վրա ենք: Խուստուփից հետո մեր առաջ կետեր ենք դրել. սկսելու ենք ու հասնենք մինչև Արարատ, դա մեզ համար նպատակ է դարձել: Իսկ հարսանիքի հետ կապված, որ այդ շորով ես նայում էի մեր լեռներին, մի քիչ հուզիչ էր: Նույնիսկ այնտեղ ռուսներ կային, եկել էին, ուզում էին նկարվել մեզ հետ, արագ նկարվում էինք»:
Հարսանիք լեռներում
Հարսանիք լեռներում նախաձեռնությունից հետո Զառան ու Արմենը շարունկելու են արշավել ու էլ ավելի բարձր գագաթներ հաղթահարել: Իսկ առաջիկա նախատեսվող ուղղություներն Աժդահակն ու Արագածն են:
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
«Լեռները տալիս են ԱՊՐԵԼՈՒ չգրված օրենքների գաղտնաբառերը»,-Armenian Geographic-ի հետ զրույցում ասաց Գուին Դալերա (Guin Dalera) անունով վլոգերը:
Գուին Դալերան այս տարի միացել է Armenian Geographic-ին ու արշավում է մեզ հետ՝ բացահայտելով Հայաստանի լեռներ: Վլոգերի յութուբյան ալիքը պատմում է Հայաստանի տեսարժան վայրերի, լեռների ու մշակույթի մասին: Նա շրջում է Հայաստանով ու իր ուղևորությունների մասին տեսանյութեր պատրաստում անգլախոս լսարանի համար:
Գուին Դալերա
Ինչպե՞ս ծնվեց գաղափարը
Մինչև համավարակը նա աշխատում էր որպես մշակութային գիդ, ու, ասում է, միշտ ունեցել է նման գաղափար իրականություն դարձնելու ցանկություն. «Իմ հետևորդները դեռ շատ չեն, բայց աշխարհի տարբեր անկյուններից են, ինչը գիտակցելը շատ հաճելի է: Այդ գաղափարը միշտ եղել է, պարզապես ժամանակ ընդհանրապես չի եղել: Ես միշտ պատկերացնում էի այդ գաղափարն իրականացնել կրոնից, եկեղեցիներից դուրս, ու այն գրեթե անհնարին էր թվում, քանի որ իմ ամբողջ տարվա զբաղվածությունը եկեղեցիներով պտույտը և հյուրերին եկեղեցիները ներկայացնելն է: Այսինքն՝ մեր տուրերում հիմնական տեսարժան վայրերը եկեղեցիներն են, իսկ ես չէի ուզում աշխարհին այդպես ներկայացնել Հայաստանը: Այո, Հայաստանը կրոնական երկիր է, բայց անընդհատ եկեղեցիներով շրջել ու հոլովակներ անել եկեղեցիների մասին, այն չէր, ինչ ես էի ուզում: 2020-ի համաճարակն ինձ լրիվ ազատեց իմ աշխատանքային գրաֆիկից, ես մնացի բացարձակ պարապ, ու որոշեցի իրականացնել այն, ինչ վաղուց մտածել էի»:
Գուին Դալերա
Մենք հետաքրքրվեցինք, թե այս ընթացքում ի՞նչ է բացահայտել Հայաստանի մասին ինքն իր համար: Ի պատասխան՝ Գուին Դալերան ասաց, որ Հայաստանը բացահայտված էր իր համար, բայց էմոցիոնալ ու զգայական առումով բացահայտված չէր. «Ես բացահայտեցի ինքս ինձ Հայաստանում ու այն, ինչ ես զգում եմ՝ լինելով Հայաստանում: Ես միշտ ասում եմ, որ ես 10 տարի միշտ տեսնում էի Հայաստանը, և 2020-ին սկսեցի վայելել Հայաստանը, սկսեցի վայելել ինքս ինձ Հայաստանում ու սկսեցի վայելել Հայաստանը բարձրախոսից ու Հայոց պատմությունից այն կողմ»:
Ի՞նչ են մարդիկ գտնում Հայաստանում
Վլոգերի դժվարանում է կարճ պատասխանել այն հարցին, թե ինչո՞ւ մարդիկ այլ երկրներից պետք է գան Հայաստան, քանի որ կարող է ժամերով խոսել այդ մասին. «Մարդկանց իրոք դժվար է բացատրել, թե ինչու գան Հայաստան, որովհետև Հայաստանը զգացողությունների մասին է, Հայաստանում լինելը զգացողությունների փորձառություն է, և փորձել բացատրել մարդկանց այդ զգացողությունները՝ գալով Հայաստան, դժվար է, քանի որ դրանք անհատական են ամեն մեկի համար: Հայաստանը խոհանոցի մասին չէ, մարդկանց մասին չէ, լեռների մասին չէ, Հայաստանն ավելի խորն է: Միայն սրանք չեն, որոնց տեսնելու համար պետք է մարդիկ գան Հայաստան: Հայաստանում լինելն ավելի խորքային է, և անհրաժեշտ է ունենալ Հայաստանում լինելու փորձառություն»:
Գուին Դալերա
Գուին Դալերան նկատել է, որ հաճախ մարդիկ գալիս են Հայաստան, երբ այլևս աշխարհում տեղ չի մնում, որ նրանք լինեն, ու սովորաբար Հայաստանը նրանց 76-րդ, 89-րդ կամ 126-րդ երկիրն է, որ այցելում են. «Սրանք ռեալ թվեր են, որոնք ես իմ անձնական ստատիստիկայի համար հարցնում եմ հյուրերից: Սակայն երբ նրանք գալիս են Հայաստան, միշտ վերջում լինում է նմանատիպ մի արտահայտություն՝ «աշխարհը, հնագույն քաղաքակրթությունները, մշակույթը ճանաչելու համար Հայաստանն այն երկրներից է, որից պետք է սկսել ճամփորդությունն ամբողջ աշխարհով մեկ»»:
Նա գտնում է՝ Հայաստան պետք է գալ մարդկանց հետ ընկերանալու համար, որպեսզի հասկանան՝ ինչ է նշանակում ընկերությունը, բարեկամությունը. «Պետք է գալ ու մնալ Հայաստանում և զգալ ընկերների, բարեկամների ջերմությունը, ի սրտե շփումը: Հայաստան պետք է գալ լեռնաշխարհի համար, որպեսզի ունենան այդ տեսարանները, 7 սար այն կողմ հեքիաթը կարողանան զգալ: Խոհանոցի մասին էլ չեմ խոսում, որովհետև սնունդը Հայաստանում շատ օրգանական է, այստեղ մարդիկ զգում են մթերքի համը:
Թվում է, թե մենք շատ աղքատ ենք համեմունքների մեջ, այսինքն՝ շատ քիչ համեմունքներ ենք օգտագործում մեր խոհանոցում, սակայն շատ մարդկանց համար դա ուղղակի դրախտ է, քանի որ նրանք զգում են կերակուրի իրական համը, ու սա շատ կարևոր է մեր հայկական խոհանոցի մեջ: Մեր խոհանոցն իրականում շատ հարուստ է, ու թող ոչ մեկ չթերագնահատի այն: Հյուրերը շատ են սիրում մեր խոհանոցը, բնությունը, մարդկանց, մշակույթը, պատմությունը, ճարտարապետությունը, ամեն ինչն են սիրում Հայաստանում»:
Հայաստանից հեռանում են՝ արցունքն աչքերին
Գուին Դալերան ասում է, որ նկատել է, որ Հայաստան եկած հյուրերը հեռանում են այստեղից շատ հուզված ու տպավորված. «Մարդիկ մշակութային շոկ են ապրում, չեն սպասում, որ Հայաստանը, լինելով այսքան փոքր, կարող է լինել այսչափ բազմազան, հարուստ, հոգևոր, և դա միայն կրոնի մասին չէ: Նրանք իրենց զգում են հարազատացած Հայաստանի հետ, ու շատերը լքում են արցունքներով, որովհետև կապվում են Հայաստանի հետ, մարդկանց հետ, մի տնային տնտեսուհու հետ, որը նրանց ընդամենը մի անգամ ճաշ է մատուցել: Ես ունեմ շատ օտարերկրացի ծանոթներ, ովքեր պարզապես սիրահարվել են Հայաստանին, լեզվին, մարդկանց, տեղափոխվել են այստեղ, սկսել են ապրել այստեղ ու վայելել Հայաստանն իր բոլոր թերություններով հանդերձ»:
Գուին Դալերա
Խոսելով այն մասին, թե ինչու սկսեց նաև արշավների միջոցով բացահայտել Հայաստանը՝ վլոգերը նշեց, որ պարզապես նրան մնացել էր Հայաստանը բացահայտելու հենց այդ միջոցը. «Բայց շատ կասկածամիտ եմ եղել, արշավականներին միշտ նայել եմ նախանձով, նրանք թվում էին այն ամենակարողները, որ կարող են բարձրանալ լեռներ, իսկ ես շատ թույլ եմ դրա համար: Այս տարի կոտրվեցին բոլոր կարծրատիպերն ի շնորհիվ իմ արշավական ընկերների, ովքեր վստահեցնում էին, որ «դու կարող ես, արի, փորձի, հաստատ կարող ես», ու այդպես ինձ տարան լեռներ, ու ես համոզվեցի, գնացի լեռներ ու կոտրեցի իմ անկարողության կարծրատիպերը»:
Հայաստանը՝ վերևից
Գուին Դալերայի խոսքով՝ արշավային կյանքը շատ հետաքրքիր զգացողություններ է տալիս, որոնք դու բաց ես թողնում՝ ապրելով քաղաքում. «Շատ հետաքրքիր էմոցիաներ են առաջանում, երբ այդ ամենն ապրում ես լեռներում ու հասկանում ես, որ դու այդքան ժամանակ բաց ես թողել դրանք: Կարծում եմ՝ ամեն մարդու արշավային կյանքը տալիս է ինքնադրսևորման, ինքնաարտահայտման նոր ձևեր, ու դա թևավորում է, երջանկացնում է, մարդը զգում է ազատ, անկախ, առանց կապանքների: Բարձրանալով լեռներ՝ թվում է, թե դու ճախրում ես, սլանում ես լեռան գագաթ, ազատ ես այդ արծիվների նման, որ ճախրում են բարձունքներում:
Արշավ ArmGeo-ի հետ
Դա ուղղակի անհնար է զգալ՝ քաղաքում ապրելով, դրա համար պետք է գնալ լեռներ, որ մարդ կարողանա ունենալ այդ ներքին ազատությունը: Խոսքը մեքենաների, սրճարանների, քաղաքային այլ սահմանափակումների մասին չէ, որոնցից մենք ազատվում են: Դա ուրիշ զգացողություն է, ներքին կապանքների ազատությունն է, երբ դու մնում ես ինքդ քո հետ, սկսում ես ինքդ քեզ հասկանալ, քեզ ու զգացողություններդ բացահայտել, ինքնաարտահայտվել, հասկանալ, որ քո մեջ կա մի տեսակ, որին չէիր ճանաչում մինչև լեռները, ու այդ տեսակը իրականում շատ լավն է, բարի, հավասարակշռված, ուժեղ ու ինքնահաստատված: Հնարավոր է՝ այդ տեսակը շատ ընկճված լինի քաղաքում, բայց լեռներում այն սկսում է գլուխ բարձրացնել»:
Անդրադառնալով արշավային սիրելի ուղղություններին՝ վլոգերն ասաց, որ ինքը սկսնակ է այս ոլորտում, սակայն կարող է ասել, որ իր համար գեղեցիկ ու սիրելի են այն վայրերը, որտեղ կան լեռնային լճեր:
Արշավային կյանքը
Ըստ Գուին Դալերայի՝ շատ դժվար է առանձնացնել հետաքրքիր դրվագներ արշավներից, քանի որ ամբողջ արշավը էմոցիաների, զգացողությունների հրաբուխ է. «Երբեմն գագաթ հասնելն այն կարևոր դրվագը չէ, որ դու հիշում ես արշավից, ամենակարևորը քո արշավական ընկերների հետ անցկացրած ժամանակն է, էմոցիաներն են, սերն ու զգացողություններն են, որ դուք ապրում եք իրար հետ: Ճիշտ արշավական ընկերը լեռ արժի: Մարդիկ լեռներ արժեն, ովքեր քո հետ արշավում են ու կիսում են քո մտքերը, գաղափարներն ու զգացողությունները»:
Գուին Դալերա
Վլոգերը Հայաստան այցելողներին խորհուրդ է տալիս այստեղ լեռներ բարձրանալ. «Երբ գալիս ես Հայաստան, բացի թանգարանների այցելությունից, որտեղ դու ծանոթանում ես մշակույթին ու այդ երկրի պատմությանը, շատ կարևոր է Հայաստանը տեսնել հենց իր բարձունքներից: Ամեն նոր սովորած պատմություն, նոր ծանոթացած մշակույթ, մարդիկ, փորձած կերակուր ամբողջական են դառնում Հայաստանի լեռներում: Տեսնելով այդ լեռնաշղթաները, որ իրար գույներով հաջորդում են՝ սկսում ես հասկանալ Հայաստանի հոգին, ու այլ ձև ընկալել այն ամենը, ինչին ծանոթացար: Հայաստանի լեռները, տեսարանները լիարժեք են դարձնում ամեն ինչ: Ես ինքս՝ որպես սկսնակ արշավական, սկսեցի հավատալ հեքիաթների, որովհետև ես միշտ ասում եմ՝ երբ ես նստում եմ որևէ լեռան գագաթին ու իմ առաջ տեսնում եմ 7 լեռնաշղթաները, հավատում եմ, որ այդ 7 սար այն կողմ հեքիաթը գոյություն ունի, ու դա շատ անուշ զգացողություն է»:
Գուին Դալերան նայում ու Հայաստանն աշխարհին ցույց է տալիս բարձունքներից՝ այսպիսով բացահայտելով ինքն իրեն ու իր աշխարհը:
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
Նարե Մկրտչյան
/in Ակումբի անդամներ /by armeniangeographicԻ՞նչ մասնագիտություն ունես և ո՞ր ոլորտում ես աշխատում:
Բանասեր եմ։ Աշխատում եմ որպես թարգմանիչ։ Դասավանդում եմ Հայ-ռուսական (Սլավոնական) համալսարանում։
Նարե Մկրտչյան
Ե՞րբ և ինչպե՞ս որոշեցիր առաջին անգամ մասնակցել արշավի, ու ո՞նց անցավ քո առաջին արշավը, ի՞նչ զգացողություններ ունեիր:
Առաջին արշավս եղել է 2011 թվականի մայիսին, Խոսրովի ջրվեժներ էինք գնացել։ Զգացողություններս անմոռանալի էին, վերջում արդեն գրեթե լացում էի ու չէի ուզում քայլել։ Դրանից հետո հասկացա, որ սա այն է, ինչ պակասում էր իմ կյանքում։
Արշավներին մասնակցելուց հետո՝ ի՞նչ է փոխվել քո մեջ ու քո կյանքում:
Ռուսաստանում եմ մեծացել ու Հայաստան գալուց հետո միշտ մոտս զգացողություն կար, որ ես եկած եմ, գուցե մի փոքր օտար, բայց որոշ ժամանակ արշավներ գնալուց հետո հասկացա, որ՝ չէ, ամբողջ Հայաստանն իմն է։
Նարե Մկրտչյան
Ի՞նչ են տալիս քեզ լեռները, ի՞նչ ես փնտրում լեռներում:
Փոքր երեխա լինելու հնարավորություն են տալիս։ Կարող ես լինել անլուրջ, անմիջական մի փոքր հիմար ու անսահման երջանիկ։
Կա՞ մի ստեղծագործություն, որ ասոցացնո՞ւմ ես լեռների կամ արշավների հետ:
Դեռ վաղ ուսանողական տարիներին, երբ արշավներ չէի գնում, բոլոր նոթատետրերիս առաջին էջում Բայրոնի այս բանաստեղծությունն էի արտագրում։ “There is a pleasure in the pathless woods, There is a rapture on the lonely shore, There is society, where none intrudes, By the deep Sea, and music in its roar: I love not Man the less, but Nature more, From these our interviews, in which I steal From all I may be, or have been before, To mingle with the Universe, and feel What I can ne’er express, yet cannot all conceal.”
Նարե Մկրտչյան
Ո՞րն է քո ամենահիշարժան ու տպավորիչ արշավը: Ինչո՞վ է այն առանձնանում:
Դժոխքի ձորի ու Նարեի ջրվեժի բացահայտումը։ Կարծում եմ՝ կարիք չկա պարզաբանելու, թե ինչու։
Ի՞նչ ուղղություններ կան, որ դեռևս չես հաղթահարել, բայց նպատակ ունես անել ապագայում:
Այս պահին երազում եմ Կուսանաց լեռան մասին։ Ունեմ նաև շատ վաղեմի երազանք՝ Կապուտան լիճը։
Նարե Մկրտչյան
Որո՞նք են այն երեք հիմնական բառերը, որոնք կարող են նկարագրել քո զգացմունքներն արշավների ընթացքում:
Դժվարանում եմ երեք բառ ընտրել:
Ըստ քեզ՝ ովքե՞ր են արշավականները:
Իմ խելքի մարդիկ:
Ինչպե՞ս հայտնվեցիր ArmGeo ակումբում (այսինքն՝ սկսեցիր պարբերաբար արշավների հաճախել մեր թիմի հետ)
Դեռ մինչև ակումբի հիմնադրումը պարբերաբար արշավում էի Տիգրանի հետ։ ArmGeo-ն էլ որ ստեղծվեց, ես արդեն ավտոմատ կերպով դրա մեջ էի։
Նարե Մկրտչյան
Ի՞նչ խորհուրդ կտաս նրանց, ովքեր ուզում են, բայց դեռևս չեն համարձակվում հարմարավետության գոտուց դուրս գալ ու արշավների գնալ:
Արշավը միայն ժամանց չէ, որ ընտրես՝ ուզում ես այսպես ժամանակդ անցկացնել, թե ուրիշ բանով զբաղվել։ Դա մի ուրիշ կյանք է, որը շատ ավելի բնական է, քան քաղաքի մեր կյանքը։ Հիմա այնպես է ստացվել, որ մեզ համար քաղաքում ապրելը սովորական է, իսկ բնության մեջ լինելու համար ինչ-որ ուժ է պետք գործադրել, համարձակություն դրսևորել։ Սա, իհարկե, իմ շատ սուբյեկտիվ կարծիքն է, բայց արշավ չեկող մարդը ինչ-որ կարևոր բան է բաց թողնում, հարուստ ու հետաքրքիր կյանքից մի մեծ հատված չի տեսնում ու չի ընկալում։ Այնպես որ, մի բան կարող եմ խորհուրդ տալ․ եկեք, տեսեք՝ ինչ է, նոր մտածեք՝ ձերն է, թե ձերը չէ։
Ուզո՞ւմ ես դառնալ ակումբի անդամներից մեկը: Միացի՛ր մեր արշավներին:
Ծանոթացեք մեր ակումբի մյուս անդամների հետ.
Դալար Չահարմահալի
Գևորգ Մովսիսյան
Աստղիկ Բաբալարյան
Թագուհի Մանուկյան
Նարե Մանուկյան
Լիլիթ Տոնոյան
Մարիամ Ղազարյան
Արթուր Զարբաբյան
Մերի Անտոնյան
Շախմատ հայկական լեռներում
/in Բլոգ /by armeniangeographicԵրանոսի լեռներ / Սուրեն Աղաբեկյան
Ինչպե՞ս սկսվեց արշավային կյանքը
Մեզ հետ զրույցում նա պատմեց, որ սկսել է արշավել 2010 թվականից. «Առաջին գագաթը, որ բարձրացել եմ, Լոռու մարզում գտնվող Բովաքար լեռն էր, որից հետո միացա ԵՊՀ ֆիզկուլտուրայի ամբիոնի դասախոս Բաբուրյանի կազմակերպած արշավին, ու միասին հասանք Արագածի Հյուսիսային գագաթ։ Էդպես էլ մնացի սարերում…»:
Սուրենը պատմում է, որ, որ երբ դեռ նոր էր արշավների գնում ու իր համար նոր սարեր բացահայտում, երբեք չէր պատկերացնում, որ դա կարող է մի օր նաև եկամտաբեր լինել. «…Մինչև ընկերս չառաջարկեց տուրիստների մի փոքր խումբ տանել Գեղամա լեռներ»։
Արարատ լեռան երկրորդ ճամբար / Սուրեն Աղաբեկյան
Խոսելով իր բլոգը սկսելու գաղափարի մասին՝ Սուրենն ասաց, որ ինքը երկար ժամանակ ցանկանում էր YouTube-ում ճամփորդական բլոգ վարել, բայց քանի որ շախմատային բլոգը նվազ ժամանակատար ու ծախսատար է, որոշել է սկզբում դրա վրա կանգ առնել. «Բլոգը վարում եմ անգլերեն լեզվով, հիմնականում վերլուծում եմ պատմական պարտիաներ և ներկայացնում էտյուդների հնարամիտ լուծումները։ Բավականին մեծ աուդիտորիա ունեմ. արդեն ավելի քան 111 հազար հետևորդ… Արշավական բլոգն էլ կարծես սկսել է կամաց-կամաց գլուխ գալ…»:
Շախմատ հայկական լեռներում
Սուրենը գտնում է՝ YouTube-ի անսահման տեսանյութերի լաբիրինթոսում չկորչելու և առանձնանալու համար հարկավոր է ոչ ստանդարտ լուծումներ գտնել. «Որոշեցի գնալ խելահեղ քայլի ու մի օր էլ մագնիսական փոքր շախմատը հետս տարա Աժդահակի գագաթ ու ընկերոջս օգնությամբ նկարեցի առաջին տեսանյութը: Հետևորդներիս դա շատ դուր եկավ, ես էլ նայում, ծիծաղում էի տարօրինակ քայլիս վրա… Այդպես, որոշեցի շարունակել ու տեսանյութերի համար նոր լեռներ թիրախավորել… Տրոիցկու հնարամտությունը փայլեց Աժդահակի ամպամած գագաթին, Տալի թագուհուն զոհաբերեցի Նժույգ լեռան վրա, իսկ Կասպարյանի էտյուդներից մեկն էլ հասցրեցի մինչև Արարատի գագաթ»:
Արարատ լեռան երկրորդ ճամբար / Սուրեն Աղաբեկյան
Սուրենն ընտրել է անգլերեն լեզուն իր բլոգի համար, քանի որ այն օգնում է դուրս գալ միջազգային բազմամիլիոնանոց լսարան: Խոսելով ընթացքում ունեցած դժվարությունների մասին՝ նա ասաց, որ եղել է, որ մի անգամ էտյուդի լուծումն է մոռացել, պատասխանն էլ մնացել էր նստած մարտկոցով հեռախոսի մեջ. «Բարեբախտաբար հնարը գտա… Մի անգամ էլ Աղթամար կղզում ոստիկանը արգելեց տեսանյութ նկարել, և նրան շատ տարօրինակ թվաց, երբ տեսավ շախմատս։ Երբ ասացի, որ սա ընդամենը շախմատ է, և որևէ քաղաքական հարց չեմ քննարկում, կոտրատված անգլերենով ասաց. «Satranc good, tripod problem» (թարգ. շախմատը լավ է, հենակն է խնդիր): Պարզվեց, որ ֆոտոապարատի հենակի (շտատիվ) առկայությունը դիտարկվում է որպես պրոֆեսիոնալ նկարահանում, որի համար հատուկ թույլտվություն է պետք։ Բարեբախտաբար ժանդարմերիան ուշացել էր, և արդեն նույն տեսանյութը 2-րդ անգամ էի նկարում ապահովության համար։ Պարզվեց՝ առաջինը հաջող էր…»:
Շախմատային ուղղությունները
Սուրենն ասում է՝ իր տեսանյութերը նկարելու համար լեռնային ուղղություններն ընտրելիս՝ հիմնականում կարևորում է գեղեցիկ տեսարանը. «Բայց ժայռապատկերներն ու վիշապաքարերը ևս հասցրեցին հայտնվել շախմատի հետ կողք կողքի։ Ի դեպ, մի քանի շատ հաջող տեսանյութեր նկարել եմ հենց ArmGeo-ի հետ արշավի մասնակցելիս։ Հիանալի են ստացվել հատկապես Երանոս, Նժույգ, Այրիքար լեռներում ու Արարատի 2-րդ ճամբարում արված տեսանյութերը»։
Աղթամար կղզի / Սուրեն Աղաբեկյան
Խոսելով առաջիկա տեսանյութերի մասին՝ Սուրենն ասաց, որ եթե խոչընդոտներ չլինեն, նախատեսում է Հերունու ազգային տիեզերական կենտրոնում մի քանի տեսանյութ պատրաստել. «Քանի որ լսարանս մեծ է, շատ հաճախ փորձում եմ այնպիսի տեղեր ընտրել, որոնք կգրավեն արտասահմանցիների հետաքրքրությունը, և ավելի ճանաչելի կդառնան։ Դրան էին միտված ժայռապատկերների և վիշապաքարերի մոտ արված տեսանյութերը, բայց պլանավորում եմ այս շարքը շարունակել»:
Սուրենը գտել է իր երկու սիրելի զբաղմունքը համատեղելու հինալի միջոց, ու շախմատ հայկական լեռներում մտահաղացումը նրան ստեղծագործելու ու շախմատային վերլուծությունները հետաքրքրիր ու ոչ ստանդարտ ձևով ներկայացնելու հնավարություն է տվել:
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
Բլոգ Հայաստանի մասին
Կիլիմանջարո. Աֆրիկայի «կտուրին»
Mediamax-ի հարցազրույցը Տիգրան Վարագի հետ
Հայկական լեռնաշխարհի «7 գագաթ» նախագիծ
Տիրինկատար և «Վիշապների հովիտ»
5165-ի սրտում ծնված երազանքի ճանապարհը
Հայաստանի 5 ամենագեղեցիկ գարնանային ուղղությունները
Էվերեստի բազային ճամբար 2023
3000 մետրից այն կողմ՝ Հայաստանի լեռներում
Հայաստանը հնագույն քարտեզներում
Հրեշտակների ձոր
/in Մեր արշավները /by armeniangeographicՄարզի այդ հատվածն առհասարակ աչքի է ընկնում ժայռոտ կիրճերով, սակայն Հրեշտակների ձորը մյուսներից առանձնանում է իր յուրօրինակությամբ ու գեղեցկությամբ:
Հրեշտակների ձոր
Հրեշտակների ձոր հասնելու համար հարկավոր է գնալ Վեդի քաղաքի հարևանությամբ գտնվող Դաշտաքար գյուղը, որի դարպասների ձախ հատվածում էլ կտեսնեք դեպի կիրճ տանող ճանապարհը ցույց տվող առաջին նշանը: Այդտեղից անհրաժեշտ է անցել 3.3 կիլոմետր մինչև կհասնեք Հրեշտակների ձոր:
Հենց Հրեշտակների ձորը շատ կարճ է, ու այդ փոքր հատվածում բուսականություն գրեթե չկա: Արահետը շրջապատված է գեղեցիկ ժայռաբեկորներով, որոնք տեղանքին խորհրդավորություն են հաղորդում:
Հրեշտակների ձորի արշավը շատ հաճախ ուղեկցվում է Իլկասար լեռան վերելքով։ Արշավի սկզբում բարձրանում ենք Իլկասար, այնուհետև շարունակում դեպի Հրեշտակների ձոր։
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
Հայկական լեռնաշխարհ
Հայկական լեռնաշխարհի ընդհանուր բնութագիրը
Հայկական լեռնաշխարհի գիտական ուսումնասիրությունները
Հայաստանը հնագույն քարտեզներում
Ինչ և ո՞րն է Անատոլիան
Քարտեզագրական պատերազմ
Երկրաշարժերը Հայկական լեռնաշխարհում
Միջլեռնային գոգավորություններ
Ստորգետնյա ջրերը Հայկական լեռնաշխարհում
Հայկական լեռնաշխարհի 5 ամենաբարձր գագաթները
Իմ ամենաբարդ Կատարը
/in Արշավային պատմություններ /by armeniangeographicՎերելք Կատար լեռ / Աննա Խաչատրյան
Առաջին անգամ Կատարում
Կատար լեռը Խուստուփ-Կատար լեռնաշղթայի երկրորդ ամենաբարձր գագաթն է՝ Խուստուփից հետո: Մեր տեղեկություններով՝ այն դեռևս ոչ ոք չէր բարձրացել, ու այս էքսպեդիցիոն արշավի շրջանակներում մենք առաջինն էինք, որ բարձրացանք 3012 մետր բարձրություն ունեցող, հիասքանչ ու տպավորիչ տեսարաններով այս գագաթը: Երկօրյա այս արշավը լի էր արկածներով ու նոր բացահայտումներով:
Վերելք Կատար լեռ
«Ժամեր, կիլոմետրեր, ու մենք Տաթև գյուղում ենք: Բախտի բերմամբ առաջին անգամ գիշերում ենք ոչ թե վրաններում, այլ՝ մի փակ տարածքում (որտեղ ու ինչու, մի օր կպատմեմ): Առավոտյան շուտ արթնանում ենք, մեքենաներով բարձրանում մինչև 2700մ ու այստեղից էլ սկսում վերելքը դեպի Կատար: Սկզբում թվում է, թե վերելքը հեշտ է լինելու. մի քիչ մառախուղ, չորս կողմն էնքան սիրուն տեսարաններ՝ աչքդ չի կշտանում, ուզում ես անընդհատ նկարել: Բայց մինչև գագաթ հասնելը հասցնում ես ընկնել, հոգնել, շնչակտուր լինել: 3 ժամ անց հասնում ենք գագաթ (3012 մ): Երևի ավելի հաճելի զգացողություն չկա, քան էն հաղթական զգացումը, երբ գագաթը գրավված է: Փաթաթվում ես արշավական ընկերներիդ ու շնորհավորում: Էդ պահերին ամեն ինչ էնքա՜ն սիրուն ու ուրիշ է»,- պատմում է Աննան:
Վերելք Կատար լեռ / Աննա Խաչատրյան
Սա Աննայի առաջին էքսպեդիցիոն արշավն էր. «Գժվելու բան է հասկանալ, որ ներկաներից ոչ ոք (առավել ևս Հայաստանում ոչ մի արշավախումբ) դեռևս չի բարձրացել Կատար, ու ես այն երջանիկ 16-ի մեջ եմ, ով առաջինը դա կանի: Կարծում եմ՝ հենց այդ պատճառով էլ այս արշավը ընդմիշտ առանձնահատուկ կլինի ինձ համար»:
Ամենաբարդ ուղղությունը
Նա նշում է, որ ֆիզիկապես սա իր համար ամենաբարդ ուղղությունն էր. «Մի պահ սիրտս արագ էր զարկում, շունչս կտրվում էր, ու հոգնել էի, բայց մտքումս անընդհատ կրկնում էի, որ իրավունք չունեմ չբարձրանալու: Խումբն արդեն գագաթին էր, երբ ես միացա նրանց: Վերջինն էի, բայց՝ անչափ երջանիկ, որ ստացվեց հաղթահարել»:
Վերելք Կատար լեռ
Անդրադառնալով այդ օրվա հիշարժան ակնթարթներին՝ Աննան ասաց. «Երբ հասանք գագաթ, Հրաչուհին ամբողջ խմբին ArmGeo կրծքանշաններ նվիրեց: Հետաքրքիր սիմվոլիկա կար էդ պահի մեջ, նման էր մեդալ ստանալուն»:
Վերելք Կատար լեռ
Աննան պատմում է, որ արշավել սկսել է, երբ դեռ 12-13 տարեկան սկաուտ էր. «Առաջին վրանային բանակումները Բյուրականում ուրիշ երկրներից եկած սկաուտների հետ էին: Հետո՝ դասեր, համալսարան ու տարիներ տևող դադար: 3 տարուց ավել հետևել եմ ArmGeo-ին ու ինչ-ինչ պատճառներով չէի միանում արշավներին: Վերջնականապես վարակեց ինձ եղբայրս, երբ 2019-ին սկսեց արշավել: Ինքն ինձ բերեց ArmGeo, ու ես ինձ այլևս այս մեծ ընտանիքի մաս եմ համարում»:
Անվերջ բացահայտումներ
Աննան ասում է՝ անհնար է թվարկել այն բոլոր պատճառները, ինչի համար ինքը մասնակցում է արշավների. «Օրինակ պաշտում եմ լեռներում մայրամուտերն ու արևածագերը, գույները, երկար քայլելուց հետո էն հաճելի հոգնածությունը, մարդկանց հետ ծանոթություններն ու հանդիպումները նրանց հետ՝ ում հետ արդեն լիքը հիշողություններ կան: Մյուս կողմից էլ արշավներն անվերջ բացահայտումներ են, առաջին հերթին բացահայտում ու ավելի լավ ես ճանաչում քո «ես»-ը, հետո կողքիդ արշավականին, հետո բնությունը: Իրականում դեռ շատ վախեր ունեմ, լեռներում էն ուժեղ Աննային եմ փնտրում: Մի օր հաստատ կգտնեմ»:
Վերելք Կատար լեռ
Աննան 2 ամիս է, ինչ մասնակցում է արշավների, բայց, ասում է՝ արդեն այնքան հիշողություններ կան, որ կարծես շատ ավելի շատ ժամանակ է անցել. «Ամեն արշավը կարծես ինձ «restart» անի ու հետո տուն ճանապարհի: Ամիսների դադարից հետո վերջապես մոտիվացված եմ աշխատելու ու իրագործելու պլաններս»:
Ընկերանում եմ Հայաստանի հետ
Այս ընթացքում արշավականը հասկացել է, որ ինքը լավ չի ճանաչել Հայաստանը. «Միշտ կարծել եմ, որ ուրիշ երկրները բացահայտելուց առաջ պետք է ճանաչես քո երկիրը: Արշավելով հասկացա, որ նոր-նոր ընկերանում եմ իմ երկրի հետ»:
Աննան նաև ունի բլոգ, որտեղ պատմում է իր ճամփորդությունների ու առհասարակ իր մասին. «Կարծում եմ իմ բլոգը, իմ «ես»-ի լիարժեք արտացոլանքն է: Նկատել դետալներ, փոխանցել մթնոլորտը, կիսվել մտքերով ու այդ ամենն անել իմ ոճով ու ձեռագրով: Ուզում եմ, որ հայկական յութուբը ևս ունենա որակյալ կոնտենտ, ու իմ ներդրումն էլ փորձում եմ ունենալ՝ կիսվելով տեսածովս: Շատերը չեն պատկերացնում՝ իրականում արշավական կյանքն իրենից ինչ է ներկայացնում, իսկ արշավները հիմա իմ կյանքում առանձնահատուկ տեղ ունեն, հետևաբար լավ առիթ է այս թեմայի մասին խոսելու, ցույց տալու ու վարակելու»:
Աննա Խաչատրյան
Աննան արդեն երազում է բացի Հայաստանից՝ արշավել նաև այլ երկրներում: Նա կարծում է՝ իր կյանքում արշավները վերագտնելու հետ մեկտեղ՝ նոր հետաքրքիր փուլ է սկսվել:
Ամփոփելով խոսքը՝ Աննան ասում է. «Այլևս ընդմիշտ սիրահարված եմ լեռներին»:
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
Արշավային պատմություններ
Սասունը Կարինե Բաբայանի աչքերով
Կազբեկի թիմային վերելքը
Վարդուհի Մարտիրոսյան
Սերգեյ Պետրոսյան
Լենա Զաքարյան
Դեմավենդ. տարվա վերելքը
Սաբալան. մի վերելքի պատմություն
Չաուխ. ճամփորդություն Կովկասյան լեռներում
Hey You. Մի վերելքի պատմություն
Կատար լեռ
/in Մեր արշավները /by armeniangeographicԽուստուփ-Կատարի լեռներ
Բարձրությունը՝ 3012 մ
Կոորդինատները՝ 39.263806, 46.280572
Կատար լեռնազանգվածը գտնվում է Սյունիքի մարզում, Վերին Գիրաթաղ գյուղից 2,3 կմ հյուսիս-արևելք։ Լեռան հարավ-արևելյան լանջից է սկիզբ առնում Ողջի գետի ձախ վտակը՝ Շղարշիկը։
Լեռան գագաթնամերձ հատվածը ժայռոտ է։ Լանջերը մասնատված են կիրճերով ու ձորակներով, ծածկված են ալպյան մարգագետիններով։
Գագաթից բացվում է հիանալի տեսարան դեպի Զանգեզուրի լեռները, Խուստուփ լեռը, Գիրաթաղի ձորը:
Լուսանկարները՝ Հրաչուհի Այվազյանի և Աղասի Մարտիրոսյանի
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
Հայկական լեռնաշխարհ
Հայկական լեռնաշխարհի ընդհանուր բնութագիրը
Հայկական լեռնաշխարհի գիտական ուսումնասիրությունները
Հայաստանը հնագույն քարտեզներում
Ինչ և ո՞րն է Անատոլիան
Քարտեզագրական պատերազմ
Երկրաշարժերը Հայկական լեռնաշխարհում
Միջլեռնային գոգավորություններ
Ստորգետնյա ջրերը Հայկական լեռնաշխարհում
Հայկական լեռնաշխարհի 5 ամենաբարձր գագաթները
Սապբորդինգ Ազատում
/in Առանց խորագրի /by armeniangeographicԱռավոտյան Երևանից ամենագնաց մեքենայով ուղևորվում ենք դեպի Ազատի ջրամբար և OffRoad ճանապարհով մոտենում ենք Ազատի ջրամբարին։
Օրվա սկզբում կիրականացնենք թեթև արշավ ջրամբարի ափերով, որտեղից բացվում է գեղեցիկ տեսարան դեպի Ազատի կիրճն ու Երանոսի լեռնաշղթան։
Սապերի մասին կարող եք կարդալ մեր Սապբորդինգի մասին հոդվածում։
Մասնակիցներին տրամադրվելու է անհրաժեշտ գույքը։
Խմբի ուղեկցորդն ու հրահանգիչն է լողի պրոֆեսիոնալ մարզիչ Կարեն Սարգսյանը։
Սապբորդինգ Ազատի ջրամբարում
Սկզբում կանցնենք հրահանգավորում, որից հետո կփորձենք ինքնուրույն։
Ազատի ջրամբար
Մասնակիցներն իրենց հետ պետք է ունենան՝
Մեկօրյա սնունդ
Ջուր (առնվազն 1,5 լիտր)
Արևային ակնոց
Արևապաշտպան գլխարկ
Արևապաշտպան քսուք
Անձրևապաշտպան թիկնոց
Տաք հագուստ
Փոխնորդ շորեր
Հանդիպման վայրը` Սարյանի պուրակ (Մարտիրոս Սարյանի արձանի մոտ)
Հանդիպման ժամը` 9։30
Մասնակցության արժեքը` 18 000 դրամ
Արժեքի մեջ ներառված է՝
Ամենագնաց մեքենա
Գույքի տրամադրում
Ուղեկցորդի ծառայություն
Մասնակիցների թիվը՝ 4
Ինչպե՞ս գրանցվել՝
Քայլ 1։ Զանգահարել 043 00 5165 (Viva cell) հեռախոսահամարով կամ գրեք Armenian Geographic ֆեյսբուքյան էջին
Քայլ 2։ Մեր հետ առաջին անգամ արշավի մասնակցելու դեպքում պետք է անցնել հետևյալ հղումով և լրացնել տեղեկացված համաձայնությունը
Քայլ 3։ Կատարել փոխանցում ներքոնշյալ հաշվեհամարին։
Ստացող՝ ԱՐՄՋԵՈ ՍՊԸ (InecoBank)
Բանկային հաշիվ 2052 0222 1888 1001
Քարտային հաշիվ 2052 0222 1888 7001
ArCa: 4578 9100 0000 7199
Փոխանցումը կատարելիս անպայման նշեք Ձեր անուն-ազգանունը կամ հեռախոսահամարը և արշավի ուղղությունը։
Քայլ 4։ Վճարումը կատարելուց հետո անդորրագիրն ուղարկեք մեր էջին։
Գրանցումը համարվում է հաստատված վճարման անդորրագիրը մեր ֆեյսբուքյան էջին ուղարկելուց հետո։
Գրանցվելուց հետո կարող եք հրաժարվել մինչև արշավի նախորդ օրվա առավոտյան 12:00: Վերջին պահին հրաժարվողի գումարը վերադարձի ենթակա չէ։
ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ
Խնդրում ենք չուշանալ հանդիպման համար նախատեսված ժամից և առնվազն 10 րոպե շուտ լինել հանդիպման վայրում։ Ուշանալու և դրա պատճառով արշավը բաց թողնելու դեպքում գումարը ետ չի վերադարձվում։
Առաջիկա արշավներ
Արշավ դեպի Խոսրովի արգելոցի ջրվեժներ
Վերելք Դիմաց լեռ
Արշավ դեպի Գողթանիկի ջրվեժ
Վերելք Պապաքի սար և Մոխրասար
Արշավ դեպի Գութանասար
Վերելք Ապակեքար լեռ
3 գագաթ Քարկատարի լեռներում
Արշավ դեպի Թռչկան ջրվեժ
Երեք գագաթ Փամբակի լեռներում
Վերելք Խույր լեռ
Վերելք Խուստուփ լեռ
Վերելք Խուստուփ / Վերին Վաչագանից
Մեղրի / Լիճքի ջրվեժներ
Վերելք Գոմբակ լեռ
Վերելք Արամազդ լեռ
Սապբորդինգ Ակնա լճում
/in Առանց խորագրի /by armeniangeographicԱռաջարկում ենք միասին անցկացնել հիշարժան օր և սովորել սապ քշել։ Այս անգամ քշելու ենք բարձրալեռնային գեղեցկուհի Ակնա լճում։
Վաղ առավոտյան Երևանից ուղևորվում ենք Սևաբերդ գյուղ, որտեղից էլ բեռնատարով կհասնենք մինչև հրաբխային կոներով շրջապատված Ակնա լիճ։ Ակնա լիճը գտնվում է 3030 մետր բարձրության վրա։
Օրվա ընթացքում կբարձրանանք նաև Լճասար (3153 մ), որտեղից բացվում է հիանալի տեսարան դեպի Ակնա լիճ։
Սապերի մասին կարող եք կարդալ մեր Սապբորդինգի մասին հոդվածում։
Մասնակիցներին տրամադրվելու է անհրաժեշտ գույքը։
Խմբի ուղեկցորդն ու հրահանգիչն է լողի պրոֆեսիոնալ մարզիչ Կարեն Սարգսյանը։
Սապբորդինգ
Սկզբում կանցնենք հրահանգավորում, որից հետո կփորձենք ինքնուրույն։
Մասնակիցներն իրենց հետ պետք է ունենան՝
Ուսապարկ (պարտադիր)
Ձեռնափայտեր (պարտադիր չէ)
Մեկօրյա սնունդ
Ջուր (առնվազն 1 լիտր)
Դեղատուփ
Արևային ակնոց
Գլխարկ (արևապաշտպան և ձմեռային)
Տաք հագուստ
Լապտեր
Անձրևապաշտպան թիկնոց
Հագուստը պետք է լինի շարժումը չկաշկանդող, սպորտային: Կոշիկները՝ հաստ տակացուով (նախատեսված քայլքի համար):
Ձեզ հետ ունեցեք նաև փոխնորդ կոշիկներ, որպեսզի թրջվելու դեպքում փոխեք, իսկ ցեխոտվելու դեպքում չկեղտոտեք մեքենան:
Մեր արշավներին կարող են մասնակցել միայն 18-55 տարեկան միջին ֆիզիկական տվյալներ ունեցող անձինք, ովքեր չունեն առողջական խնդիրներ։
Հանդիպման վայրը` Սարյանի պուրակ (Մարտիրոս Սարյանի արձանի մոտ)
Հանդիպման ժամը` 7։00
Մասնակցության արժեքը` 15 000 դրամ
Արժեքի մեջ ներառված է՝
Ամենագնաց մեքենա
Գույքի տրամադրում
Ուղեկցորդի ծառայություն
Ինչպե՞ս գրանցվել՝
Քայլ 1։ Զանգահարել 043 00 5165 (Viva cell) հեռախոսահամարով կամ գրեք Armenian Geographic ֆեյսբուքյան էջին
Քայլ 2։ Մեր հետ առաջին անգամ արշավի մասնակցելու դեպքում պետք է անցնել հետևյալ հղումով և լրացնել տեղեկացված համաձայնությունը
Քայլ 3։ Կատարել փոխանցում ներքոնշյալ հաշվեհամարին։
Ստացող՝ ԱՐՄՋԵՈ ՍՊԸ (InecoBank)
Բանկային հաշիվ 2052 0222 1888 1001
Քարտային հաշիվ 2052 0222 1888 7001
ArCa: 4578 9100 0000 7199
Փոխանցումը կատարելիս անպայման նշեք Ձեր անուն-ազգանունը կամ հեռախոսահամարը և արշավի ուղղությունը։
Քայլ 4։ Վճարումը կատարելուց հետո անդորրագիրն ուղարկեք մեր էջին։
Գրանցումը համարվում է հաստատված վճարման անդորրագիրը մեր ֆեյսբուքյան էջին ուղարկելուց հետո։
Գրանցվելուց հետո կարող եք հրաժարվել մինչև արշավի նախորդ օրվա առավոտյան 12:00: Վերջին պահին հրաժարվողի գումարը վերադարձի ենթակա չէ։
ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆ
Խնդրում ենք չուշանալ հանդիպման համար նախատեսված ժամից։ Խնդրում ենք առնվազն 10 րոպե շուտ լինել հանդիպման վայրում։ Ուշանալու և դրա պատճառով արշավը բաց թողնելու դեպքում գումարը ետ չի վերադարձվում։
Սառցալի լեռ
/in Մեր արշավները /by armeniangeographicԲարձրությունը՝ 3434 մ
Կոորդինատները՝ 39.905228, 45.788367
Սառցալի լեռ
Սառցալի լեռնագագաթը գտնվում է Վայոց ձորի և Արցախի սահմանագլխին, Զանգեզուրի լեռների հյուսիսային մասում, Ջերմուկ քաղաքից 10 կմ հյուսիս-արևելք։ Սառցալիի հյուսիսային լանջից է սկիզբ առնում Արփա գետի ձախ՝ Կենգերի վտակը, իսկ հարավարևմտյան լանջին է գտնվում Յոթնաղբյուրը։ Լեռան լանջերը ծածկված են քարակույտերով, ալպյան մարգագետիններով և թփուտներով։ Գագաթնամերձ հատվածը ժայռոտ է։ Հյուսիսարևելյան լանջերին են գտնվում բազմաթիվ գեղատեսիլ լճեր։
Սառցալիի ժայռապատկերներ
Սառցալի լեռան ստորոտին գտնվում են բազմաթիվ ժայռապատկերներ։
Սառացալիի ժայռապատկերները
Հազարամյակներ առաջ մարդիկ իրենց դրոշմն են թողել մուգ, արևահար մակերես ունեցող քարերի վրա։ Սև քարերի վրա բնիկների թողած առատ ու բազմազան պատկերներով աշխատանքային, ծիսական, որսի տեսարաններով, երկնային ուժերի վերաբերյալ պատկերացումների կոմպոզիցիաներով հարուստ ժայռապատկերները արտահայտում են համապատասխան դարաշրջանի մարդու նյութական և հոգևոր կյանքը։ Դրանք հարուստ նյութ են տալիս Հայկական լեռնաշխարհի բնակիչների կենցաղը, պաշտամունքը, սովորություններն ու արվեստը ուսումնասիրելու համար և կարևոր նշանակություն ունեն որպես պատմական սկզբնաղբյուրներ։
Լուսանկարները՝ Աղասի Մարտիրոսյանի և Հրաչուհի Այվազյանի
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
Հայկական լեռնաշխարհ
Հայկական լեռնաշխարհի ընդհանուր բնութագիրը
Հայկական լեռնաշխարհի գիտական ուսումնասիրությունները
Հայաստանը հնագույն քարտեզներում
Ինչ և ո՞րն է Անատոլիան
Քարտեզագրական պատերազմ
Երկրաշարժերը Հայկական լեռնաշխարհում
Միջլեռնային գոգավորություններ
Ստորգետնյա ջրերը Հայկական լեռնաշխարհում
Հայկական լեռնաշխարհի 5 ամենաբարձր գագաթները
Հարսանիք լեռներում
/in Արշավային պատմություններ /by armeniangeographicՀարսանիք լեռներում
Հարսնացուն՝ Խուստուփի գագաթին
Զառա Դանիելյանը, որը հարսի շորերով Խուստուփի գագաթին շրջում էր և լուսանկարվում իր փեսացուի՝ Արմեն Բալքչյանի հետ, պատմում է, որ սարերում հարսանիք անելու գաղափարը վաղուց են ունեցել:
«Խուստուփը պլանների մեջ չէր մտնում, պետք է գնայինք Ալպեր՝ Իտալիայի կողմից, ուղղակի այս կորոնավիրուսի պատճառով կամ շնորհիվ հայտնվեցինք Խուստուփում: Խուստուփի մասին շատ էի լսել, նրա գեղեցկությունը նկարներով տեսել էի, կարելի է ասել, որ այն իմ համար ամենագեղեցիկ սարն էր: Միշտ նկարներ եմ տեսել, որ մարդիկ սարերում հարսանիք են արել, ուղղակի այդ հարսանիք կոչվածը ստացվեց երկու հոգով ու շատ անծանոթ, բայց արդեն մոտիկ մարդկանց հետ: Զգեստը կիսաշրջազգեստ էր, որ մայրս էր կարել: Երբ քողը միանգամից դրեցի, բոլորն ինձ նայեցին, չէին սպասում, որ այդ կերպարը պետք է ընդունեի: Ուղղակի նկարվեցինք, որ Հայաստանի սարերով երևայինք այդ կերպարի մեջ»,-պատմում է Զառան:
Հարսանիք լեռներում
Նա ասաց, որ իրենց իսկական հարսանիքը կայանալու է հոկտեմբեր ամսին, սակայն այս օրը նրանց համար խորհրդանշական է. «Դե, մենք մի քիչ արտասովոր բաներ ենք սիրում: Մեկը մեր լուսանկարներից մեկի տակ շատ սիրուն մեկնաբանություն էր գրել, որ «սա ձեր կյանքի առաջին բարձունքներից մեկն էր», ու, կարելի է ասել, էս բարձունքից սկսում ենք կյանքը: Նշանակության հետ կապված այդքան չենք խորացել, պետք էլ չի խորանալ, մենք զուտ մեզ շատ լավ են զգացել այդ ժամանակ, մի տաս տարի հետո նորից Խուստուփ կբարձրանանք ու կնշենք այդ օրը»:
Խուստուփ
Մենք հետաքրքրվեցինք, թե արդյոք արշավելը զույգի հետաքրքրությունների շրջանակում է եղել: Ի պատասխան՝ Զառան ասաց, որ սա նրանց առաջին համատեղ արշավն էր. «Դրանից առաջ ես եմ մի քանի անգամ բարձրացել, բայց լուրջ արշավ չի եղել, հավեսի համար: Ինձ թվում է՝ սա լավ սկիզբ է, որ շարունակենք արշավել, հատկապես ArmGeo-ի հետ, որովհետև շատ տպավորված ենք նրանցով»:
Մինչև Արարատ
Զառան ասում է՝ իրենք ֆիզիկապես պատրաստված չեն եղել այդ վերելքի համար, դրա համար դժվար է եղել իրենց համար. «Ֆիզիկապես այդքան պատրաստված չէինք, հատկապես՝ ես, Արմենը պատրաստված էր: Սկիզբը շատ հետաքրքիր էր, հատկապես, երբ արևածագը տեսանք: Արմենը նաև լուսանկարիչ է, ինքը նաև նկարում է, ու բացի այդ շորից՝ մեզ հետ տարել էինք նաև ապարատ՝ իր ամեն ինչով, այսինքն՝ ծանրություն ունեինք մեզ վրա, բայց արժեր: Իմ համար դժվար էր: Այնտեղ մի երկու ջուր վերցնելու տեղ կա, առաջին տեղում Արմենն իր ապարատի հենակը թողեց, հետ գալուց վերցրեցինք»:
Խուստուփ
Հարցին՝ այդ դժվար վերելքը հաղթահարելուց ու հարսանիքը Խուստուփի գագաթին նշելուց հետո՝ ի՞նչ զգացողություններ ունեիք՝ Զառան այսպես պատասխանեց. «Այնքան արագ ստացվեց, որ հիմա հարցնում եք, աղոտ եմ հիշում այդ պահը, որովհետև ոնց որ օդի մեջ լինեինք, ու այդքան բարձրության վրա՝ թվում էր ամբողջ Հայաստանը դիմացներս մի ափի մեջ էր, աչքերիս չէի հավատում, որ նման բարձրության վրա ենք: Խուստուփից հետո մեր առաջ կետեր ենք դրել. սկսելու ենք ու հասնենք մինչև Արարատ, դա մեզ համար նպատակ է դարձել: Իսկ հարսանիքի հետ կապված, որ այդ շորով ես նայում էի մեր լեռներին, մի քիչ հուզիչ էր: Նույնիսկ այնտեղ ռուսներ կային, եկել էին, ուզում էին նկարվել մեզ հետ, արագ նկարվում էինք»:
Հարսանիք լեռներում
Հարսանիք լեռներում նախաձեռնությունից հետո Զառան ու Արմենը շարունկելու են արշավել ու էլ ավելի բարձր գագաթներ հաղթահարել: Իսկ առաջիկա նախատեսվող ուղղություներն Աժդահակն ու Արագածն են:
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
Արշավային պատմություններ
Սասունը Կարինե Բաբայանի աչքերով
Կազբեկի թիմային վերելքը
Վարդուհի Մարտիրոսյան
Սերգեյ Պետրոսյան
Լենա Զաքարյան
Դեմավենդ. տարվա վերելքը
Սաբալան. մի վերելքի պատմություն
Չաուխ. ճամփորդություն Կովկասյան լեռներում
Hey You. Մի վերելքի պատմություն
Գուին Դալերան՝ Հայաստանի բարձունքներում
/in Բլոգ /by armeniangeographicԳուին Դալերան այս տարի միացել է Armenian Geographic-ին ու արշավում է մեզ հետ՝ բացահայտելով Հայաստանի լեռներ: Վլոգերի յութուբյան ալիքը պատմում է Հայաստանի տեսարժան վայրերի, լեռների ու մշակույթի մասին: Նա շրջում է Հայաստանով ու իր ուղևորությունների մասին տեսանյութեր պատրաստում անգլախոս լսարանի համար:
Գուին Դալերա
Ինչպե՞ս ծնվեց գաղափարը
Մինչև համավարակը նա աշխատում էր որպես մշակութային գիդ, ու, ասում է, միշտ ունեցել է նման գաղափար իրականություն դարձնելու ցանկություն. «Իմ հետևորդները դեռ շատ չեն, բայց աշխարհի տարբեր անկյուններից են, ինչը գիտակցելը շատ հաճելի է: Այդ գաղափարը միշտ եղել է, պարզապես ժամանակ ընդհանրապես չի եղել: Ես միշտ պատկերացնում էի այդ գաղափարն իրականացնել կրոնից, եկեղեցիներից դուրս, ու այն գրեթե անհնարին էր թվում, քանի որ իմ ամբողջ տարվա զբաղվածությունը եկեղեցիներով պտույտը և հյուրերին եկեղեցիները ներկայացնելն է: Այսինքն՝ մեր տուրերում հիմնական տեսարժան վայրերը եկեղեցիներն են, իսկ ես չէի ուզում աշխարհին այդպես ներկայացնել Հայաստանը: Այո, Հայաստանը կրոնական երկիր է, բայց անընդհատ եկեղեցիներով շրջել ու հոլովակներ անել եկեղեցիների մասին, այն չէր, ինչ ես էի ուզում: 2020-ի համաճարակն ինձ լրիվ ազատեց իմ աշխատանքային գրաֆիկից, ես մնացի բացարձակ պարապ, ու որոշեցի իրականացնել այն, ինչ վաղուց մտածել էի»:
Գուին Դալերա
Մենք հետաքրքրվեցինք, թե այս ընթացքում ի՞նչ է բացահայտել Հայաստանի մասին ինքն իր համար: Ի պատասխան՝ Գուին Դալերան ասաց, որ Հայաստանը բացահայտված էր իր համար, բայց էմոցիոնալ ու զգայական առումով բացահայտված չէր. «Ես բացահայտեցի ինքս ինձ Հայաստանում ու այն, ինչ ես զգում եմ՝ լինելով Հայաստանում: Ես միշտ ասում եմ, որ ես 10 տարի միշտ տեսնում էի Հայաստանը, և 2020-ին սկսեցի վայելել Հայաստանը, սկսեցի վայելել ինքս ինձ Հայաստանում ու սկսեցի վայելել Հայաստանը բարձրախոսից ու Հայոց պատմությունից այն կողմ»:
Ի՞նչ են մարդիկ գտնում Հայաստանում
Վլոգերի դժվարանում է կարճ պատասխանել այն հարցին, թե ինչո՞ւ մարդիկ այլ երկրներից պետք է գան Հայաստան, քանի որ կարող է ժամերով խոսել այդ մասին. «Մարդկանց իրոք դժվար է բացատրել, թե ինչու գան Հայաստան, որովհետև Հայաստանը զգացողությունների մասին է, Հայաստանում լինելը զգացողությունների փորձառություն է, և փորձել բացատրել մարդկանց այդ զգացողությունները՝ գալով Հայաստան, դժվար է, քանի որ դրանք անհատական են ամեն մեկի համար: Հայաստանը խոհանոցի մասին չէ, մարդկանց մասին չէ, լեռների մասին չէ, Հայաստանն ավելի խորն է: Միայն սրանք չեն, որոնց տեսնելու համար պետք է մարդիկ գան Հայաստան: Հայաստանում լինելն ավելի խորքային է, և անհրաժեշտ է ունենալ Հայաստանում լինելու փորձառություն»:
Գուին Դալերա
Գուին Դալերան նկատել է, որ հաճախ մարդիկ գալիս են Հայաստան, երբ այլևս աշխարհում տեղ չի մնում, որ նրանք լինեն, ու սովորաբար Հայաստանը նրանց 76-րդ, 89-րդ կամ 126-րդ երկիրն է, որ այցելում են. «Սրանք ռեալ թվեր են, որոնք ես իմ անձնական ստատիստիկայի համար հարցնում եմ հյուրերից: Սակայն երբ նրանք գալիս են Հայաստան, միշտ վերջում լինում է նմանատիպ մի արտահայտություն՝ «աշխարհը, հնագույն քաղաքակրթությունները, մշակույթը ճանաչելու համար Հայաստանն այն երկրներից է, որից պետք է սկսել ճամփորդությունն ամբողջ աշխարհով մեկ»»:
Նա գտնում է՝ Հայաստան պետք է գալ մարդկանց հետ ընկերանալու համար, որպեսզի հասկանան՝ ինչ է նշանակում ընկերությունը, բարեկամությունը. «Պետք է գալ ու մնալ Հայաստանում և զգալ ընկերների, բարեկամների ջերմությունը, ի սրտե շփումը: Հայաստան պետք է գալ լեռնաշխարհի համար, որպեսզի ունենան այդ տեսարանները, 7 սար այն կողմ հեքիաթը կարողանան զգալ: Խոհանոցի մասին էլ չեմ խոսում, որովհետև սնունդը Հայաստանում շատ օրգանական է, այստեղ մարդիկ զգում են մթերքի համը:
Թվում է, թե մենք շատ աղքատ ենք համեմունքների մեջ, այսինքն՝ շատ քիչ համեմունքներ ենք օգտագործում մեր խոհանոցում, սակայն շատ մարդկանց համար դա ուղղակի դրախտ է, քանի որ նրանք զգում են կերակուրի իրական համը, ու սա շատ կարևոր է մեր հայկական խոհանոցի մեջ: Մեր խոհանոցն իրականում շատ հարուստ է, ու թող ոչ մեկ չթերագնահատի այն: Հյուրերը շատ են սիրում մեր խոհանոցը, բնությունը, մարդկանց, մշակույթը, պատմությունը, ճարտարապետությունը, ամեն ինչն են սիրում Հայաստանում»:
Հայաստանից հեռանում են՝ արցունքն աչքերին
Գուին Դալերան ասում է, որ նկատել է, որ Հայաստան եկած հյուրերը հեռանում են այստեղից շատ հուզված ու տպավորված. «Մարդիկ մշակութային շոկ են ապրում, չեն սպասում, որ Հայաստանը, լինելով այսքան փոքր, կարող է լինել այսչափ բազմազան, հարուստ, հոգևոր, և դա միայն կրոնի մասին չէ: Նրանք իրենց զգում են հարազատացած Հայաստանի հետ, ու շատերը լքում են արցունքներով, որովհետև կապվում են Հայաստանի հետ, մարդկանց հետ, մի տնային տնտեսուհու հետ, որը նրանց ընդամենը մի անգամ ճաշ է մատուցել: Ես ունեմ շատ օտարերկրացի ծանոթներ, ովքեր պարզապես սիրահարվել են Հայաստանին, լեզվին, մարդկանց, տեղափոխվել են այստեղ, սկսել են ապրել այստեղ ու վայելել Հայաստանն իր բոլոր թերություններով հանդերձ»:
Գուին Դալերա
Խոսելով այն մասին, թե ինչու սկսեց նաև արշավների միջոցով բացահայտել Հայաստանը՝ վլոգերը նշեց, որ պարզապես նրան մնացել էր Հայաստանը բացահայտելու հենց այդ միջոցը. «Բայց շատ կասկածամիտ եմ եղել, արշավականներին միշտ նայել եմ նախանձով, նրանք թվում էին այն ամենակարողները, որ կարող են բարձրանալ լեռներ, իսկ ես շատ թույլ եմ դրա համար: Այս տարի կոտրվեցին բոլոր կարծրատիպերն ի շնորհիվ իմ արշավական ընկերների, ովքեր վստահեցնում էին, որ «դու կարող ես, արի, փորձի, հաստատ կարող ես», ու այդպես ինձ տարան լեռներ, ու ես համոզվեցի, գնացի լեռներ ու կոտրեցի իմ անկարողության կարծրատիպերը»:
Հայաստանը՝ վերևից
Գուին Դալերայի խոսքով՝ արշավային կյանքը շատ հետաքրքիր զգացողություններ է տալիս, որոնք դու բաց ես թողնում՝ ապրելով քաղաքում. «Շատ հետաքրքիր էմոցիաներ են առաջանում, երբ այդ ամենն ապրում ես լեռներում ու հասկանում ես, որ դու այդքան ժամանակ բաց ես թողել դրանք: Կարծում եմ՝ ամեն մարդու արշավային կյանքը տալիս է ինքնադրսևորման, ինքնաարտահայտման նոր ձևեր, ու դա թևավորում է, երջանկացնում է, մարդը զգում է ազատ, անկախ, առանց կապանքների: Բարձրանալով լեռներ՝ թվում է, թե դու ճախրում ես, սլանում ես լեռան գագաթ, ազատ ես այդ արծիվների նման, որ ճախրում են բարձունքներում:
Արշավ ArmGeo-ի հետ
Դա ուղղակի անհնար է զգալ՝ քաղաքում ապրելով, դրա համար պետք է գնալ լեռներ, որ մարդ կարողանա ունենալ այդ ներքին ազատությունը: Խոսքը մեքենաների, սրճարանների, քաղաքային այլ սահմանափակումների մասին չէ, որոնցից մենք ազատվում են: Դա ուրիշ զգացողություն է, ներքին կապանքների ազատությունն է, երբ դու մնում ես ինքդ քո հետ, սկսում ես ինքդ քեզ հասկանալ, քեզ ու զգացողություններդ բացահայտել, ինքնաարտահայտվել, հասկանալ, որ քո մեջ կա մի տեսակ, որին չէիր ճանաչում մինչև լեռները, ու այդ տեսակը իրականում շատ լավն է, բարի, հավասարակշռված, ուժեղ ու ինքնահաստատված: Հնարավոր է՝ այդ տեսակը շատ ընկճված լինի քաղաքում, բայց լեռներում այն սկսում է գլուխ բարձրացնել»:
Անդրադառնալով արշավային սիրելի ուղղություններին՝ վլոգերն ասաց, որ ինքը սկսնակ է այս ոլորտում, սակայն կարող է ասել, որ իր համար գեղեցիկ ու սիրելի են այն վայրերը, որտեղ կան լեռնային լճեր:
Արշավային կյանքը
Ըստ Գուին Դալերայի՝ շատ դժվար է առանձնացնել հետաքրքիր դրվագներ արշավներից, քանի որ ամբողջ արշավը էմոցիաների, զգացողությունների հրաբուխ է. «Երբեմն գագաթ հասնելն այն կարևոր դրվագը չէ, որ դու հիշում ես արշավից, ամենակարևորը քո արշավական ընկերների հետ անցկացրած ժամանակն է, էմոցիաներն են, սերն ու զգացողություններն են, որ դուք ապրում եք իրար հետ: Ճիշտ արշավական ընկերը լեռ արժի: Մարդիկ լեռներ արժեն, ովքեր քո հետ արշավում են ու կիսում են քո մտքերը, գաղափարներն ու զգացողությունները»:
Գուին Դալերա
Վլոգերը Հայաստան այցելողներին խորհուրդ է տալիս այստեղ լեռներ բարձրանալ. «Երբ գալիս ես Հայաստան, բացի թանգարանների այցելությունից, որտեղ դու ծանոթանում ես մշակույթին ու այդ երկրի պատմությանը, շատ կարևոր է Հայաստանը տեսնել հենց իր բարձունքներից: Ամեն նոր սովորած պատմություն, նոր ծանոթացած մշակույթ, մարդիկ, փորձած կերակուր ամբողջական են դառնում Հայաստանի լեռներում: Տեսնելով այդ լեռնաշղթաները, որ իրար գույներով հաջորդում են՝ սկսում ես հասկանալ Հայաստանի հոգին, ու այլ ձև ընկալել այն ամենը, ինչին ծանոթացար: Հայաստանի լեռները, տեսարանները լիարժեք են դարձնում ամեն ինչ: Ես ինքս՝ որպես սկսնակ արշավական, սկսեցի հավատալ հեքիաթների, որովհետև ես միշտ ասում եմ՝ երբ ես նստում եմ որևէ լեռան գագաթին ու իմ առաջ տեսնում եմ 7 լեռնաշղթաները, հավատում եմ, որ այդ 7 սար այն կողմ հեքիաթը գոյություն ունի, ու դա շատ անուշ զգացողություն է»:
Գուին Դալերան նայում ու Հայաստանն աշխարհին ցույց է տալիս բարձունքներից՝ այսպիսով բացահայտելով ինքն իրեն ու իր աշխարհը:
Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։ Հոդվածի բովանդակությունը կարող է մեջբերվել, օգտագործվել այլ կայքերում, միայն ակտիվ հղում պարունակելով դեպի սկզբնաղբյուրը:
Բլոգ Հայաստանի մասին
Կիլիմանջարո. Աֆրիկայի «կտուրին»
Mediamax-ի հարցազրույցը Տիգրան Վարագի հետ
Հայկական լեռնաշխարհի «7 գագաթ» նախագիծ
Տիրինկատար և «Վիշապների հովիտ»
5165-ի սրտում ծնված երազանքի ճանապարհը
Հայաստանի 5 ամենագեղեցիկ գարնանային ուղղությունները
Էվերեստի բազային ճամբար 2023
3000 մետրից այն կողմ՝ Հայաստանի լեռներում
Հայաստանը հնագույն քարտեզներում